Cherida Louz is de meest veelzijdige vakgenoot die ik ken. Behalve als e-Learning en Performance support specialist werkt Cherida ook twee dagen per week als operatieassistente bij Cardiologie. Zie ook haar LinkedIn profiel.
Al jaren verzorgt Cherida als gastdocent een interessante avond bij mijn Avans Plus Postbachelor opleiding e-Learning. In die avond gaat ze met de groep in rondes aan de slag met een simulatie-oefening. Op dinsdag 12 mei heeft Cherida de avond op afstand verzorgd. Hiervoor heeft ze een herontwerp gemaakt. In dit interview deelt ze haar ervaringen en geeft ze aan waarom deze avond op afstand zo’n succes werd.
Direct op donderdag 12 maart gaf yogadocent Helga van Geldrop haar eerste les online. Ze voorzag dat dit een essentiële stap was voor Yogapraktijk PUUR.
Inmiddels is ze heel ervaren in het online verzorgen van yogales en graag ging ik het gesprek met haar aan over deze manier van lesgeven.
Natuurlijk is het belangrijk om ook in deze tijden op een weldoordachte manier gebruik te maken van allerlei e-Learning applicaties. De laatste tijd is er nogal wat commotie over het gebruik van Zoom, een veelgebruikte webinartool. In deze blogpost leg ik uit op welke manier je bewust en veilig van dit soort software gebruik kunt maken.
Disclaimer; ik ben techneut, noch jurist
Er zijn technisch onderlegde collega’s die veel beter kunnen duiden wat de gevaren zijn van webinar software in het algemeen en Zoom in het bijzonder. En we hebben vanuit e-Learning beats Corona een mooi webinar gehad met Gerrit-Jan Zwenne, hoogleraar Privacyrecht in Leiden. Hij gaf aan dat we ook realistisch en pragmatisch om kunnen gaan met de werkelijkheid van nu. We moeten de voors en tegens van tools afwegen en tot een bewuste keuze komen.
Veiligheid, eigenaarschap van data en privacy is belangrijk
Natuurlijk is veiligheid, eigenaarschap van data en privacy belangrijk. Daarom ondersteun ik graag een organisatie zoals Bits of Freedom. Ze doen belangrijk werk voor ons allemaal. Zelf gebruik ik om die reden geen Facebook, en ook geen Slack. Daarover gaf de Electronic Frontier Foundation aan dat gratis gebruikers van Slack geen controle hebben over hun data (die blijft op de Slack servers staan en je kunt ze niet verwijderen). EFF geeft aan dat Slack geen verantwoordelijkheid neemt en dat Zoom wel meteen verantwoordelijkheid neemt en de veiligheid aan probeert te scherpen. Slack verandert niets. Dit is ook een van de redenen waarom ik betaal voor elke dienst die ik gebruik (Mindmeister, Dropbox, Mentimeter, Padlet, Zoom, PicMonkey, Lucidchart, etc.). Mijn tools kies ik zelf, ik betaal ze zelf en ik word door niemand gesponsord. Het kiezen van een tool gaat over functionaliteiten, eigenaarschap van data, veiligheid, kosten, gebruikersgemak en technische stabiliteit. En soms is er geen goed alternatief. Zo gebruik ik LinkedIn maar baal van de content die je weggeeft, van de in mijn ogen slechte gebruikerservaring, van de reclame, van de doorlopende push om Premium lid te worden, mijn contacten te importeren, en van de gebrekkige invoering van standaarden zoals open badges.
Verschil software voor videobellen en webinars
Bits of Freedom heeft in een post 9 tools voor videobellen op een rijtje gezet. Dat zijn niet enkel webinartools maar ook algemene tools. Er is voor mij wel een heel belangrijk verschil tussen social tools zoals Microsoft Teams of Houseparty en webinarsoftware. Bij webinarsoftware kun je behalve videobellen namelijk verschillende didactische functionaliteiten gebruiken.
Al 20 jaar verzorg ik webinars en eerder heb ik de verschillende tools waarmee ik ervaring heb tegenover elkaar gezet in een blogpost. Momenteel gebruik ik Zoom, BigBlueButton, BlueJeans, Microsoft Teams en Webex. Voor mij heeft Zoom de voorkeur. Eenvoudig te gebruiken, weinig technische problemen bij gebruikers, werkt zonder installatie in alle browsers, veel instellingen die je kunt aanpassen en didactisch is mijn favoriete functionaliteit aanwezig; virtuele breakout rooms. Hierbij deel je deelnemers in kleine groepen op. Mijn ervaring is dat dit het leerproces erg intensief en waardevol maakt. Vooral bij als je langere sessies organiseert is deze optie zeer belangrijk. Er ontstaat echt goede samenwerking in een besloten breakout room.
De breakout room functionaliteit is bij de volgende tools aanwezig. Er zijn er vast nog meer maar met deze tools heb ik ervaring:
Zoom (werkt meer dan prima, zie ook mijn video erover)
Adobe Connect (werkt ook goed; is met 50 euro per maand duurder dan de meeste tools)
BlueJeans (ik ervaar regelmatig technische problemen, met hun breakout rooms heb ik geen ervaring)
BigBlueButton (werkt goed maar is met 200 euro per maand fors duurder dan de andere tools en vooral interessant als je zoals ik Moodle gebruikt als leeromgeving want dan is het een activiteit in Moodle)
Webex Online Training (heb ik geen ervaring mee. In de gewone Webex Meeting is deze functionaliteit niet aanwezig. De kosten voor deze versie zijn niet terug te vinden op de website).
Wat kun je instellen om Zoom veilig te maken?
Security brengt alle instellingen samen onder 1 knop
Veel te laat is de veiligheid van Zoom prioriteit geworden binnen het bedrijf Zoom. N.a.v. de commotie hebben ze flinke veranderingen doorgevoerd, enigszins laat maar voor mijn gevoel pakken ze wel door met een 90-dagen focus op veiligheid.
Ook zijn ze transparant over alle verbeteringen. Zo hebben ze direct de datadoorgifte naar Facebook gestopt, hebben ze de wachtwoorden verplicht gesteld en wachtruimtes ingevoerd, hebben ze een extra Security knop toegevoegd en de meeting-id onzichtbaar gemaakt (Boris Johnson), hebben ze cloud-recording veiliger gemaakt en is het mogelijk om te kiezen in welke regio je Zoom datacenter staat. Daarnaast zijn er vele kleine veranderingen doorgevoerd, zo kun je nu geen bestanden meer sturen in een chat en zijn links in de chat niet meer direct aanklikbaar. Een belangrijke is wel dat Zoom attention tracking heeft verwijderd. Dat vond ik altijd al een slechte functionaliteit waarbij je ziet als een deelnemer een ander venster bekijkt en dus niet oplet. Andere tools zoals Vitero hebben dat ook. Hierdoor wordt onnodige informatie vastgelegd en ik vind het ook een brevet voor onvermogen vanuit de host/trainer. Goed dat deze mogelijkheid weg is.
Belangrijker dan alle bovenstaande maatregelen vind ik de invloed die je als organisator kunt gebruiken om je sessie veiliger te maken.
Mijn tips om webinars veiliger te maken:
Als het niet hoeft maak je geen opname van de sessie. Anders transparant zijn naar de deelnemers en melden wat er gebeurt met de opname. Waar komt de opname beschikbaar?
Bij het opnemen van de sessie geef ik aan dat deelnemers hun naam kunnen aanpassen of verwijderen en hun webcam kunnen uitzetten. Ik vraag ze ook expliciet toestemming te geven. Je kunt dit instellen bij het tabblad Recording, als je “Recording disclaimer” aanklikt moet iedereen bevestigen dat ze akkoord gaan met de opname.
Wel een opname? Dan opnemen direct naar je eigen computer of naar de cloud en daarna direct downloaden en verwijderen. Ik prefereer opnemen naar de cloud omdat dit doorgaat bij een storing aan je eigen computer of verbinding.
Soms pauzeer ik het opnemen als er persoonlijke informatie wordt gedeeld. Daarna kun je hem weer aanzetten.
Zorg ervoor dat vinkje uitstaat bij “Local recording” in het tabblad Recording. Dan kunnen deelnemers niet de sessie opnemen.
In het zelfde tabblad Recording zet je de optie “Require password to access shared cloud recordings” aan.
Stel in: “Require a password when scheduling new meetings”. De url van de sessie wordt dan zeer lastig om te raden.
Stel in: “Embed password in meeting link for one-click join”. Dat geeft veiligheid en gemak voor de deelnemers.
Deel alleen een link met daarin het wachtwoord via een leeromgeving. Zonder account worden er geen persoonlijke gegevens vastgelegd.
Stel in dat bestanden niet meer kunnen worden verstuurd via de chat. De optie “File transfer” zet je dan uit.
Stel in dat “Far end camera control” niet mogelijk is. Hiermee kan iemand je camera bedienen.
Zet de instelling “Auto saving chats” uit. Anders worden alle chats automatisch bewaard.
Stel Europa in als enige datacenter bij de instelling “Select data center regions for meetings/webinars hosted by your account”.
Je kunt een wachtruimte instellen. Dan kunnen deelnemers pas een sessie in als jij ze als host toelaat. Zelf gebruik ik deze optie niet omdat het niet gastvrij voelt en ik heb nog nooit meegemaakt dat iemand anders dan een echte deelnemer deelnam. Daarnaast kun je altijd met 1 druk op de knop tijdens de sessie iemand verwijderen.
Laten we zelf kritisch kijken naar elke tool die we inzetten. Soms zijn we afhankelijk van de leverancier maar vaak kunnen we als organisator ook het gebruik van tools een stuk veiliger maken. Stay Safe!
Een herontwerp is nodig als we een hele trainingsdag die we normaal gesproken in een leslokaal organiseren nu helemaal op afstand gaan doen. Jeroen Krouwels schreef er al een stuk over op e-learning-beats-corona.nl. Deze week heb ik zo’n F2F dag herontworpen en graag deel ik met jullie in deze blogpost mijn ontwerpkeuzes en ervaringen.
Herontwerp van dag 3 van de SBO Opleiding onderwijskundig e-Learning ontwerper.
De opleiding die ik bijna tien jaar geleden met Ank Dierckx heb opgezet is geen enkele uitvoering hetzelfde. Steeds komen er andere onderwerpen en soms andere gastdocenten naar voren omdat ons vakgebied zo snel verandert. Dat is ook altijd het mooie aan deze opleiding. De Corona-tijd dwingt ons echter nu tot een radicaal herontwerp. Op afstand lesgeven vraagt om andere ontwerpkeuzes. Zowel qua organisatie en structuur als didactisch.
En laten we de hele oude term distance learningof afstandsonderwijs weer gebruiken om deze vorm te benoemen want het is meer dan alleen 100% online lesgeven. Wikipedia geeft aan dat de eerste vorm van dit soort onderwijs al in 1728 plaatsvond en dat de echte eerste cursus op afstand werd verzorgd door Isaac Pitman rond 1840: een cursus steno.
De ‘oude’ vorm van de opleiding
Op de site vind je de precieze indeling maar voor nu is de schematische opbouw wel voldoende. De opleiding bestaat uit 4 dagen op een fijne locatie in Utrecht. Goede, ruime lokalen, professionele en klantgerichte ondersteuning en hele goede catering.
De structuur is:
In een notendop:
4 lesdagen van 09.30 – 17.00 uur in Utrecht.
2 webinars van 20.00 – 21.30 uur.
Leeromgeving met bronnen en activiteiten.
Opdrachten die zelfstandig worden uitgevoerd; zowel voorbereidende als verwerkingsopdrachten.
Peerfeedback die bij opdrachten wordt gegeven, zowel online als in het trainingslokaal.
Inzet van 2 gastdocenten, op dag 1 en dag 3.
In de uitvoering van nu hadden we een filevrijrooster (13.00 – 20.00 uur) en we hadden de eerste twee dagen al gehad. De derde dag stond gepland op donderdag 26 maart 2020.
Ontwerpkeuzes
Welke keuzes kun je nu maken? Het eenvoudigste is om je huidige programma gewoon online via een webinartool te verzorgen. Je hoeft dan niet heel veel te veranderen aan de manier van lesgeven. Dat is naar mijn mening een hele slechte oplossing die een slechte leerbeleving oplevert.
Hoewel ik al ruim 20 jaar webinars verzorg is deze ontwerpuitdaging wel echt van een andere orde. Daarom leek het me goed om dit nieuwe terrein te betreden alsof ik een beginnend trainer was. Een lesplan heb ik daarom weer gemaakt. Dat deel ik hieronder maar eerst wat keuzes die ik had. Uitgangspunt was dat de leeractiviteiten op dezelfde dag werden uitgevoerd. Dit had ik ook met de deelnemers doorgesproken. Ik wist ook dat niet iedereen aan elke leeractiviteit kon deelnemen vanwege de Corona dynamiek.
De vragen die ik me stelde:
Hoeveel online synchrone sessies ga ik organiseren?
Hoe lang duren de sessies?
Kan ik offline activiteiten ontwerpen tussen de synchrone sessies door?
Welke leeractiviteiten (zowel online als offline) gebruik ik tijdens de synchrone sessies?
Hoe ga ik mijn gastdocent inzetten; welke tijd en welke activiteiten?
Welke tools buiten de webinartool (Zoom) en leeromgeving (Moodle) ga ik inzetten?
Hoe kan ik het contact intensief maken in een veilige leeromgeving?
Op welke manieren activeer ik deelnemers én zorg ik voor ontspanning?
Op welke manier kan ik de deelnemers verrassen?
Hoe ziet het ontwerp er nu uit?
Ik ben uitgekomen op onderstaande structuur. Onder het schema ligt ik het geheel toe. Schematisch ziet de dag er zo uit:
We hebben blauwe online synchrone activiteiten. Daarvoor loggen we tegelijkertijd in bij Zoom en hebben we diverse werkvormen die we gebruiken. Er zijn 3 online sessies van 1,5 uur met steeds een pauze en we sluiten de dag af met een sessie van 1 uur. Tijdens de online sessies gebruiken we vele werkvormen. Niet alleen een plenaire uitleg zoals in het klaslokaal maar we hebben ook breakout sessies waarbij we kleine groepjes maken. De gastdocent, Alfred Remmits, heb ik gevraagd om op een andere manier les te geven. Minder slides, minder tijd en meer activiteiten. Voor extra dynamiek heb ik twee extra gastsprekers gevonden (Jeroen Krouwels en Cherida Louz) die elk hun specifieke kennis en ervaring rondom performance support in de zorg delen met ons via korte bijdrages.
We hebben ook roze asynchrone activiteiten. Dit zijn 3 opdrachten van 30 minuten die deelnemers offline zelfstandig uitvoeren op hun eigen plek. De eerste 30 minutenopdracht doen ze voor de dag, opdracht 2 en 3 worden tijdens de dag uitgevoerd. De uitkomsten van de 30-minuten opdrachten worden tijdens de synchrone online sessies gebruikt.
Ik heb vooral extra leeractiviteiten bedacht en bestaande leeractiviteiten aangepast. Met de gastdocent heb ik goed doorgesproken op welke manier we zijn bijdrage konden aanpassen. Vooraf heeft hij zijn opdrachten, interacties en presentatie gedeeld die ik weer heb verwerkt.
Leren én lesgeven is in zo’n synchrone sessie intensiever. Dit vraagt van iedereen veel maar geeft ook veel leerrendement. Het contact is persoonlijker (bij mij had wel iedereen de webcam aan).
Ook op afstand kunnen mensen heel actief en betrokken zijn. Met veel interactie, veel afwisseling, humor, een open houding ontstaat er een bijzondere en prettige dynamiek. Met energie!
Een sessieduur van 1,5 uur met 5 minuten pauze is heel prettig (mits dit met veel afwisseling is ontworpen).
Pauzes tussen de sessies van 1,5 – 2 uur zijn heel wenselijk en nodig.
De laatste sessie was een beetje teveel. We zijn na 45 minuten gestopt. Misschien helemaal schrappen?
Opdrachten van 30 minuten offline werkte heel goed. Dit zorgde dat we echt de verdieping in de groep konden vinden tijdens de online sessie.
Ik heb een beperkt aantal tools gebruikt (buiten Zoom en de leeromgeving enkel Mentimeter en Padlet) en dat was precies goed.
De breakout rooms (zie video hierover) waarbij je uiteen gaat in kleine groepjes werkte supergoed! We hadden een opdracht van 40 minuten en dit ging bijzonder goed.
Ontwerptips voor een succesvol blended ontwerp
Mijn toptips als je zelf een sessie gaat herontwerpen:
Gooi je gewone lesaanpak overboord en start opnieuw. Alsof je voor het eerst lesgeeft. Denk na over elk detail (en maak een lesplan!).
Zorg voor veel ruimte tussen online sessies. Breng rust in je ontwerp.
Ontwerp de leerervaring, niet de content. Laat de inhoud niet leidend zijn en laat niet alles aan bod komen. Zoals Ruth Colvin Clark al zei: “Content covered, is not content learned”.
Zoek naar interactie. Bedenk alternatieve didactische manieren die misschien niet in je klassikale training/les zitten. Kijk naar extra kansen bijvoorbeeld om een gastspreker uit te nodigen en laat deelnemers interviewvragen maken. Of zorg voor een duo-presentatie waarbij je het gesprek aangaat of laat deelnemers presenteren.
Combineer ook offline activiteiten met je online werkvormen. Niet alleen tussen de sessies, ook tijdens de sessies. Zo was een opdracht bij de start om een voorwerp uit huis erbij te pakken dat in deze Corona crisis een betekenis heeft en te laten zien voor de webcam. Dat gaf direct een andere dynamiek en contact. Ook heeft een deelnemer spontaan de hele groep meegenomen in een Yoga oefening tijdens de start van sessie 2.
Bedank manieren om contact te maken en het bijzonder te maken. Hieronder zie je een envelop. Iedere deelnemer heeft deze ontvangen voor de lesdag. Deze mocht pas tijdens de sessie geopend worden. Daarin zat een persoonlijk kaartje en een reep chocolade. Ook het gebruik van camera en audio zorgt voor verbinding.
Zorg voor een veilige leeromgeving. Maak afspraken over opnames, over feedback, etc. Het helpt ook om in subgroepen uiteen te gaan (in Zoom heet dit de breakout rooms). Daardoor ontstaat een heel ander gesprek. Zoek naar dit soort persoonlijke ervaringen.
Maak de deelnemers deelgenoot van jouw uitdaging. Dit is voor jou ook nieuw. Vraag deelnemers om je te helpen en van feedback te voorzien. Bouw extra momenten in waarin je om feedback vraagt. Je hebt een gezamenlijke verantwoordelijkheid om het zo goed mogelijk te doen.
Ben extra duidelijk tijdens de sessie wat je verwacht van de deelnemers. Als je een vraag stelt, hoe wordt die dan beantwoord? Via de chat? Met de microfoon? In een app?
Geniet en beweeg mee. Het is een nieuwe situatie die mij in ieder geval heel veel mooie momenten en ervaringen heeft gebracht. Flexibel zijn helpt en geniet dan van de nieuwe ervaringen die je als trainer opdoet!
In deze tijden waar congressen, trainingen en lessen uitvallen door het COVID-19 virus, en mensen gevraagd wordt om vooral thuis te werken, is het goed om te kijken wat we kunnen inzetten om op afstand les te geven. In deze blogpost zet ik een aantal tools tegen elkaar af waarmee je goed een virtuele klas kunt organiseren.
Soorten tools en wat kun je ermee?
Er zijn tools zoals Skype, Facetime, Google Hangouts, etc. waarmee je synchroon sessies kunt organiseren. Vaak gratis en je kunt ook met meerdere personen deelnemen. De tools die ik hier bespreek hebben nog aanvullende functionaliteiten zodat ze meer didactische mogelijkheden bieden. Tien jaar geleden heb ik in een blogpost webinartools tegen elkaar afgezet. Sommige tools bestaan nu nog steeds.
Grofweg bieden deze webinar tools vergelijkbare functionaliteiten:
delen van presentaties
audio via internet (VoIP) voor alle deelnemers
video via webcams of externe camera’s
tekenen op een whiteboard
delen van allerlei applicaties
meerkeuzevragen stellen
hand opsteken (en op andere manieren laten weten hoe je over de sessie denkt)
chat (naar 1 iemand of de hele groep)
virtuele subgroepen maken in aparte ruimtes
opnemen van de sessie
Bij veel van de tools kun je niet alleen als host, co-host en presentator deze functionaliteiten gebruiken maar de host kan deze rechten ook geven aan deelnemers. Zo kunnen deelnemers bijvoorbeeld ook hun scherm delen met de hele groep.
De tools hebben ook nog een ‘achterkant’ waar je bijvoorbeeld sessies kunt plannen, de toegang kunt regelen en mensen kunt uitnodigen.
Waar kun je op letten?
Behalve de didactische functionaliteiten kun je onder andere ook letten op:
stabiliteit (sommige tools zijn foutgevoeliger dan andere tools)
gebruikersgemak (sommige tools zijn zonder instructie te gebruiken, andere zijn wat complexer)
prijs
integratiemogelijkheden met andere systemen (zoals een HR-systeem, leeromgeving of agenda)
benodigde bandbreedte (sommige tools hebben een snelle verbinding nodig dan andere tools)
beschikbaarheid van apps voor tablet en smartphones
te gebruiken zonder installatie op je computer (dus alleen in de browser)
Dat laatste punt is een belangrijk punt. In veel organisaties heb je als gebruiker niet genoeg rechten om software te installeren en veel webinartools installeren wel een klein stuk software of plug-in. Een beperkt aantal tools is ook prima te gebruiken in 1 of meerdere browsers.
Als presentator kun je wel altijd het beste de software installeren. Dat heb je ook nodig bij functies zoals het delen van je scherm.
Nog een opmerking voor iedere organisatie die software zoals Citrix gebruikt: de kans dat webinarsoftware goed functioneert is extreem klein. Kijk liever of het mogelijk is om buiten Citrix een browser op te starten anders zou ik geen webinars organiseren.
Vergelijking van een paar veelgebruikte tools
Er zijn erg veel verschillende tools die je kunt gebruiken. Ik wil alleen iets zeggen over de tools waar ik zelf ervaring mee heb. Het is dus geen uitputtende lijst. Ik ben niet compleet. Mocht je zelf aanvullingen en tips hebben dan zie ik die heel graag terug in de comments!
Mijn eerste sessies waren rond het jaar 2000. Dat was met tools zoals Centra Now en WebCORE. De techniek liep nog achter, niet zo zeer de functionaliteiten. Alleen de bandbreedte was veel minder. Daardoor zat er soms 30 seconden tussen de slide en de bijbehorende audio.
Zo’n 20 jaar geleden waren er ook al prima webinar omgevingen
Hieronder zie je de tools waarmee je hele interactieve sessies kunt hebben met groepen tot 100 deelnemers. Ik ga even voorbij aan de tools waarmee je meer een uitzending verzorgt voor een hele grote groep waarbij de interactie beperkt is. Zie ook een eerdere blogpost hierover. Overigens kun je vaak ook bij de tools die ik hieronder bespreek grote groepen tot 1000 mensen organiseren. Dan betaal je gewoon bij en pas je je didactische plan aan.
Welke merken tools vergelijk ik?
Bij deze de tools waar ik ervaring mee heb en die ik meeneem in mijn vergelijking:
Persoonlijke ervaring gedurende de laatste 20 jaar
Met Adobe Connect heb ik een jaar of 7-8 gewerkt, bijna op wekelijkse basis. Deze tool biedt veel flexibiliteit om het scherm in te delen met didactische functionaliteiten en je kunt hierdoor een hele gevarieerde sessie verzorgen waarbij je eenvoudig wisselt van schermindeling. Nadeel is de superslechte support (als het niet meer werkt kun je het nooit oplossen), de onaantrekkelijke vormgeving (je ziet dat het product al heel oud is) en technisch waren er best veel storingen als deelnemers een iets slechtere verbinding hadden. Ik had als presentator meer zorgen over een correcte werking bij de deelnemers.
BigBlueButton vind ik heel sympathiek omdat het open source is en prima in alle browsers werkt zonder dat je iets hoeft te installeren. Functionaliteiten zijn ook goed alleen zijn er niet veel eenvoudige en betaalbare mogelijkheden. Op een eigen server neerzetten kan maar dan heb je technische kennis nodig. In Nederland zijn er maar een paar organisaties die dit leveren.
Met GoToMeeting heb ik ook ervaring, ik begeleid nu bijvoorbeeld het instituut ETF (vanuit de Europese Commissie) om online events te ontwerpen en te begeleiden. De tools is sinds een half jaar heel bruikbaar. Daarvoor was de user interface een losse verzameling van vensters en had daardoor niet mijn voorkeur. Het werkt nu prettig en overzichtelijk. Klein nadeel: als je niets mag/kan installeren op je computer werkt GoToMeeting alleen in browser Google Chrome.
De tool die ik nu het meeste gebruik de afgelopen jaren is Zoom. Eenvoudig, goedkoop, uitbreidbaar (naar bijvoorbeeld grote aantallen gebruikers) en aantrekkelijk qua interface en gebruiksvriendelijkheid. De apps voor tablet en telefoon werken goed én het is zonder installatie te gebruiken in elke browser. Last but not least: gebruikers lopen zelden tegen technische problemen aan, ook niet als de verbinding wat minder is. Ook fijn: deelnemers kunnen eenvoudig hun eigen microfoon aan en uit zetten.
Nadeel is dat het soms voor presentatoren minder gebruiksvriendelijk is en een ander nadeel is dat het afspelen van video’s niet altijd soepel gaat. Je kunt bij Zoom niet een videobestand uploaden en speelt het op een slide af.
Handige extra aankopen
Bij een interactief seminar kun je ook zorgen voor goede audio. Zelf heb ik daar twee oplossingen voor:
Als ik alleen een sessie faciliteer, gebruik ik een USB hoofdtelefoon met microfoon zoals je hiernaast ziet. Deze is van Logitech. Voor 30/40 euro te koop.
Als alternatief kun je natuurlijk je oortjes van je smartphone gebruiken in je laptop of tablet.
Als we met meerdere mensen een sessie hosten dan is het eenvoudiger om een USB microfoon aan te sluiten. Zelf heb ik daar een Samson Meteor voor. Degelijke kwaliteit, goed mee te nemen en goed geluid.
Maar elke USB microfoon met een beetje lange kabel is handig om in te zetten.
Goede tips:
Geef duidelijke uitleg aan de deelnemers. Stuur dit per mail en zet dit in de leeromgeving of intranet. Een voorbeeld zie je hieronder.
Vraag of iedereen van te voren uittest of de verbinding goed is en de software werkt.
Vraag of iedereen een hoofdtelefoon of oortjes gebruikt. Op die manier gaat het geluid niet ‘rondzingen’.
Instructie voor deelnemers
Streamen vanuit een klaslokaal
Een webinartool kun je prima gebruiken als je alleen presenteert. Maar soms is het ook goed om vanuit een klas- of trainingslokaal de uitleg te streamen. Daar heb ik twee bruikbare oplossingen voor die weer een hele andere beleving/ervaring bieden aan de deelnemers.
Dit is de Mevo. Een kleine camera (groothoeklens) die je op een statief zet en waarbij je automatisch of met de iPad kunt monteren tijdens het live streamen. Speciaal gemaakt voor live-streaming. Kan automatisch de trainer/docent volgen met gezichtsherkenning.
Goede apps zijn erbij voor tablet en telefoon en de audio is prima. Streamen kan gratis via YouTube of bijvoorbeeld betaald via Vimeo. Je kunt ook op een kaartje een hele les opnemen (tot 4K kwaliteit).
Ook een mooie optie is live streamen of opnemen met een 360 graden camera. Hierbij heb je twee fish-eye lenzen waardoor je een 360 graden beeld hebt. Deze Kandao QooCam levert prachtige beelden op. De deelnemer kan dan het lokaal rondkijken.
Dit is interessant als je ook een rijk interactief proces hebt in de fysieke ruimte. Je geeft dan de regie aan de kijkers. Die kunnen via YouTube of andere kanalen je live stream of opname bekijken.
Laten we onze organisaties helpen!
In deze tijden kunnen we met bovenstaande instrumenten en onze kennis van ontwerpen van didactische leerbelevingen onze organisaties verder helpen! Dit betekent niet alleen dat we bestaande processen kunnen digitaliseren maar ook dat we sessie moeten herontwerpen.
Zo is de startbijeenkomst van mijn Avans Plus Postbachelor opleiding e-Learning vanwege Corona van vanavond herontworpen naar een 100% online sessie. De Bossche Bollen zullen later moeten komen.
Finland komt in internationale onderzoeken erg goed uit de bus als het gaat om het niveau en de resultaten van het onderwijs. Tijdens het Nationaal Hoger Onderwijs Congres op 26 en 27 november 2013 sprak Pasi Sahlberg het publiek toe middels een video over het Finse onderwijs. Aan mij de eer om een dag eerder uitgebreid Pasi Sahlberg via een webinar een paar vragen te stellen (dit verklaart ook de matige videokwaliteit).
Pasi Sahlberg heeft wereldwijd expertise opgebouwd op het gebied van onderwijsvernieuwing, schoolverbetering, de opleiding van leraren en leiders en het adviseren van beleidmakers en overheden. Hij heeft zojuist een boek uitgebracht met de titel “Finnish Lessons: What Can the World Learn from Educational Change in Finland?“. Te verkijgen via o.a. Amazon.com.
Sahlberg introduceert in het eerste deel van de video het Finse systeem en geeft aan waarom de resultaten bereikt worden dankzij deze manier. Een prachtige term die hij gebruikt is ‘Collective autonomy’ voor docenten waarmee hij aangeeft dat er minder regeldruk van boven is in het Finse onderwijsbestel en dat de docenten autonoom zijn in hun (didactisch) handelen maar dit niet alleen doen en dat er heel veel wordt samengewerkt met collega’s. Op vele verschillende manieren wordt er kennis en ervaring gedeeld.
In het tweede deel stel ik Pasi drie vragen die hij uitgebreid beantwoordt:
The task of the educational system is to educate today’s youth for a society and also for occupational groups, of which we only know the framework. Even 21st Century skills are at this moment only a difficult to define thought. In what way could teacher’s and schools of today anticipate on those ideas effectively?
We educate teachers for the Europe of 1975. On many work fields students are far ahead of the teachers, which undermines the authority and the impact of the teachers. What is your idea of Teacher Training in 2015?
People everywhere talk about the fact that schools and the educational system must be a structurally learning environment. We tell each other that all teachers practice what they preach: life long learning. That is often not true. How do we structurally change that for the better?
Ik wil Pasi bedanken voor het delen van deze waardevolle inzichten! Ben je erbij geweest of ken je zijn ideeën dan ben ik benieuwd naar je mening hierover, je reactie is van harte welkom!
Vanuit het e-Learning Event en de BVLT worden de komende maanden gratis webinars verzorgd rondom verschillende e-Learning thema’s. De webinars die al zijn uitgezonden kunt u ook nog bekijken. Op deze site kan iedereen zich kosteloos inschrijven. Samen met David Dekker van Stoas ben ik op donderdag 9 februari naar de studio in Delft gegaan om een webinar te verzorgen. In deze blogpost vertel ik iets meer over deze manier van broadcasting die weer heel anders is dan de webinaromgevingen zoals Adobe Connect en DimDim (zie voor dit soort tools mijn eerdere blogpost).
Wat werd hier gebruikt?
We waren te gast in de studio van het bedrijf MediaMission op het TU terrein in Delft. Ze werken nauw samen met de TU en verzorgen o.a. bij veel onderwijsinstellingen het opnemen van colleges. Ook tijdens het e-Learning Event verzorgt MediaMission weer de registratie. Ze gebruiken hierbij het systeem Mediasite. Hiermee worden sessie opgenomen maar het zorgt tevens voor het beheer van alle opnames. Het kan o.a. automatisch teksten in presentaties doorzoekbaar maken en het kan gekoppeld worden aan roostersystemen zodat veel metadata over een opgenomen lezing/presentatie/college al direct worden toegevoegd aan het beeldmateriaal.
Wat is anders dan een traditioneel webinarsysteem?
Bij omgevingen zoals Adobe Connect en Webex heb je echt een virtueel klaslokaal met veel interactiemogelijkheden. Als deelnemer kun je je hand opsteken, polls beantwoorden, chatten met anderen, scherm laten zien aan anderen, jezelf laten zien en horen met een webcam etc. Het is een omgeving waarmee je met veel mensen communiceert.
Bij deze omgeving gaat het echt om uitzenden, broadcasting. Dit is een relatie van 1 naar veel. Dit wordt erg professioneel aangepakt met 2 goede, op afstand te richten camera’s, een rijk toegeruste studio met goed licht, prima microfoons en een serieuze begeleiding door 2 mensen. We zonden live uit en hebben eerst proefgedraaid. Er kunnen een paar verschillende players worden gekozen en de stream is ook op allerlei apparaten zoals een smartphone en tablet te bekijken. Als kijker heb je de mogelijkheid om een vraag te stellen (je vult dan een formulier in). Ook kan er worden gewerkt met een poll waarbij je een meerkeuzevraag voorlegt aan de kijkers. Het nadeel is dat er tot 30 seconden vertraging zit tussen de klik en de presentatie van het resultaat. Om die reden heb ik ervoor gekozen om dit niet te gebruiken.
Ik vond het lastiger dan de webinar sessie die ik normaal gesproken veel verzorg. Je hebt weinig mogelijkheden tot interactie en kijkt in zwarte gaten van de camera’s. Ik werk normaal met webcams waardoor ik ook de deelnemers zie en dan is het als presentator gemakkelijker om je verhaal te houden.
Conclusie
Zowel het systeem als het bedrijf zorgde ervoor dat ik een hele positieve ervaring had. Er zijn veel enthousiaste reacties gekomen dus de gedegen voorbereiding vanuit MediaMission heeft blijkbaar zijn vruchten afgeworpen. Je zet deze manier van uitzenden in bij een grotere groep waarbij je echt professioneel wil overkomen en de interactie van minder belang is. Door de beperkte interactiemogelijkheden is het minder eenvoudig (didactisch gezien) om zo’n sessie te verzorgen. Het vergt meer van de presentator en de tijd die je een sessie kunt laten duren is ook beperkter. Het is aan te raden om een duopresentatie te houden, dat maakt het geheel een stuk dynamischer.
Zie hieronder de opgenomen sessie, het gaat er in dit webinar over om het rendement van e-Learning zo groot mogelijk te maken. Hierbij is de insteek van David en mij vooral een onderwijskundige. U kunt het schermvullend klikken.
Met veel dank voor de fantastische grafische vormgeving van collega Douwe Harder en de inhoudelijke opzet van Peter Meerman.
Rond 2000 heb ik voor het eerst gewerkt met een omgeving waarin je een virtuele klas bedient. Ook wel webinar of e-seminar omgevingen genoemd. Ik kan me WebEx nog herinneren en een product van Xerox (geloof ik) waarbij je met telefoon naar een server in de US moest bellen. Vervolgens zat dat 30 seconden vertraging op. In 2008 schreef ik over de tool DimDim (zie blogpost hierover). Nu ben ik voor een aantal klanten waaronder Fontys dit soort virtuele sessies aan het organiseren dus het was tijd voor een update en het inzichtelijk maken van een aantal tools. Ik heb vergeleken: DimDim, WebEx, GoToTraining en Adobe Connect.
Wanneer gebruik je deze tools?
Vaak worden deze omgevingen gebruikt bij een wat langer opleidingstraject waarbij klassikale sessies wat verder uit elkaar liggen of bij complete trajecten op afstand waarbij je tussendoor synchrone (gelijktijdige) contacten wilt faciliteren. Het aantal deelnemers kan van een paar tot een paar duizend variëren. Vaak duurt een sessie 1 tot 1,5 uur en kun je bij de meeste tools onderstaande functionaliteiten gebruiken:
audio en video (wel beperking aantal gelijktijdige gebruikers);
hand opsteken middels een icoontje/knop;
delen van PowerPoint presentaties of bestanden;
delen van een whiteboard (tekeningen maken);
websafari (deelnemers meenemen naar verschillende webpagina’s);
delen van applicaties op de PC;
meerkeuzevragen stellen;
de ‘presenter-rechten’ geven aan 1 of meerdere deelnemers (die dan zelf een presentatie kunnen geven bijvoorbeeld);
opnemen en embedden van de sessie (naslag).
Als facilitator ben je geneigd om zelf de hele tijd het woord te nemen zodat het een soort college wordt maar de meeste tools zijn ook geschikt om juist de deelnemers iets te laten presenteren. Zo gebruik ik het zelf als facilitator/trainer voor vragenuurtjes, verdiepingssessies maar bijvoorbeeld ook om deelnemers aan elkaar presentaties te laten geven over de projectvoortgang van groepen deelnemers. Ook gebruik ik zelf de tools om snel met klanten wat dingen door te nemen. Het kunnen dus ook hele korte en ad-hoc sessies zijn.
Wat zijn de verschillen?
Tegenwoordig is de kwaliteit wel goed over het algemeen. De functionaliteiten verschillen een klein beetje maar met name zit het verschil in de mogelijkheden om de pagina aan te passen aan je eigen huisstijl, het maximale aantal deelnemers en de kosten die aan het gebruik verbonden zijn. Het is nu wel betaalbaar om deze tools te gebruiken.
Een ander verschil zit in de noodzaak om al dan niet de applicatie te moeten downloaden. Sommige systemen kun je in een webbrowser bedienen, voor andere moet de gebruiker een programma downloaden. Dit kan voor bedrijven en organisaties ook nog wel wat extra implementatietijd en -problemen opleveren.
Welke is het beste?
Er is niet 1 die absoluut de beste is. De keuze hangt af van je eigen wensen en de manier waarop je het in je leerprocessen wilt inzetten. DimDim springt er uit qua gebruikersgemak maar is minder betrouwbaar qua geluid en video (en is als enige als open source software te downloaden), WebEx is een prima tool maar niet de goedkoopste, GoToMeeting is fantastisch qua eenvoud én uitgebreidheid maar is ook flink aan de prijs en kent geen video en Adobe Connect is zeer uitgebreid, goed te betalen maar een beetje ingewikkeld.
Hoewel mijn voorkeur eerst erg bij DimDim lag heb ik (ook in de Proversie) veel performance problemen ondervonden. En als tijdens de sessie steeds het geluid of andere functionaliteit wegvalt is de flow uit het proces. Een applicatie moet betrouwbaar zijn. Mooie van DimDim is wel dat er een gratis gehoste versie te gebruiken is. Als je dit gebruikt in combinatie met bijvoorbeeld Skype heb je gratis een mooie set aan functionaliteit tot je beschikking.
Nog meer opties?
Ja, bovenstaande applicaties zijn de applicaties waarmee ik zelf ervaring mee heb opgedaan de afgelopen jaren. Er zijn er nog veel meer die soms afwijken qua functionaliteit maar wel interessant kunnen zijn als je met meerdere mensen online wilt overleggen. Wat alternatieven:
Skype
1 op 1 met video en schermdeling. Gratis. Bij Skype kun je tot 25 mensen in een conference call zitten waarbij alleen audio gebruikt wordt.
FlashMeeting
In 2007 schreef ik over deze tool. Ontwikkeld door de Open University in de UK en prima geschikt voor verschillende audio- en videobronnen. Gratis te gebruiken voor bepaalde groepen mensen. Zie de website voor de huidige mogelijkheden.
ooVoo
Relatief nieuwe tool waarmee je met meerdere mensen een videochat kunt uitvoeren. 1 op 1 is gratis, voor meer mensen kan per maand of per keer betaald worden. Je betaalt per gebruiker, zie de site.
Gewoon beginnen?
Bij alle tools kun je een proefaccount aanvragen. Hieronder de info daarover:
DimDim Gratis account voor onbepaalde tijd. Een proefversie van Proversie is mogelijk na telefonisch contact. Zie desite.
GoToTraining Proefaccount voor 30 dagen voor 25 gebruikers. Ook mogelijkheid om GoToMeeting uit te proberen met hetzelfde account. Je moet wel je creditcardinformatie invoeren. Ziesite.
WebEx Proefaccount voor 14 dagen voor 25 gebruikers. Ziesite.
Adobe Connect Proefaccount voor 30 dagen voor verschillende tools die erin verwerkt zijn. Je hebt je gratis Adobe account nodig of kunt dit aanvragen. Zie desite.
Document met overzicht
Een vergelijking op hoofdpunten vind je in dit Overzicht webinars (PDF, 127 KB).
Mocht je zelf nog alternatieven hebben of je ervaring over een van deze producten willen delen: reacties zijn van harte welkom!
www.e-learning.nlis de portal waar ik samen met enkele gewaardeerde vakbroeders (en -zusters) de redactie vorm. Een mooie manier om met e-Learning bezig te zijn! We willen nu een aantal verbeteringen doorvoeren. Jullie tips hierbij zijn van harte welkom!
LinkedIn groep Een ander initiatief is het oprichten van een LinkedIn groep. Die is vandaag gestart en we hopen hier een groep e-Learning professionals te verenigen. Hebben jullie nog concrete wensen of tips voor de inzet van LinkedIn? Wanneer is zo’n groep voor jullie nuttig?
Online seminars Vanuit de Amerikaanse ASTD werden 10 jaar geleden al prachtige webinars/online seminars georganiseerd. Elke paar maanden kreeg je als deelnemer een online presentatie van een gewaardeerde en erkende expert op een bepaald gebied. In een korte tijd (30 – 60 minuten) was je helemaal bijgepraat. Dit willen we nu ook gaan opzetten. We moeten dit nog voorbereiden maar we willen een aantal van dit soort gratis seminars organiseren waaraan iedere geïnteresseerde kan deelnemen. Zo’n sessie zou dan 30 minuten duren en ’s avonds plaatsvinden. Zouden jullie dit een zinvolle activiteit vinden en zo ja, in welke vorm en rondom welke onderwerpen?
Andere tips & wensen?
Natuurlijk staan we open voor allerlei initiatieven dus als je nog een goed idee of felle wens hebt dan horen we het erg graag. Nederlandse e-Learning liefhebber/professional: laat je horen!
Vorige week is er een rapport uitgebracht met de titel ‘e-Learning 2.0: Learning in a Web 2.0 World‘. Dit rapport is uitgebracht door de eLearning Guild, waar ik eerder over schreef. Als je niet de vragenlijst hebt ingevuld dan kun je het rapport bestellen (kost wel wat). Je kunt nu echter gratis aan een webinar deelnemen waarin de auteurs de belangrijkse bevindingen van het rapport met je delen.
Eerder nam ik deel aan de webinars en het is de moeite waar. Het evenement vindt morgen 2 oktober plaats (sorry, ben wat laat!).
Van 8.30 am tot 9.30 pacific time. Dit is van 17.30 tot 18.30 uur.
Ik geloof in inspirerende en krachtige e-Learning ervaringen. Ik geloof dat je mensen en organisaties met e-Learning kunt raken en iets waardevols kunt bieden door leren en werken te verbinden.
Vanuit mijn bureau Leerbeleving help ik u graag bij het ontwerpen en implementeren van krachtige e-Learning met rendement! Of het succesvol realiseren bij een passend e-Learning eco-systeem.
Als onafhankelijk adviseur en trainer help ik u op een praktische, heldere en eerlijke manier verder!
Pasi Sahlberg heeft wereldwijd expertise opgebouwd op het gebied van onderwijsvernieuwing, schoolverbetering, de opleiding van leraren en leiders en het adviseren van beleidmakers en overheden. Hij heeft zojuist een boek uitgebracht met de titel “Finnish Lessons: What Can the World Learn from Educational Change in Finland?“. Te verkijgen via o.a. 
