Al jaren wordt de term SCORM gebruikt in vele gesprekken over contentontwikkeling. Gisteren verzorgde ik weer een avond over e-Learning Tools in het kader van de post HBO-opleiding e-Learning van Fontys. Ik pleit ervoor om niet blind te varen en heel kritisch te kijken of SCORM wel relevant is voor je organisatie.
Wat is SCORM?
De officiële site van ADL, de organisatie achter SCORM zegt:
SCORM is a collection of standards and specifications adapted from multiple sources to provide a comprehensive suite of e-learning capabilities that enable interoperability, accessibility and reusability of Web-based learning content.
De lijst met veelgestelde vragen helpt je al wat verder. In de gratis WBT over e-Learning tools vind je ook uitleg. Kort gezegd regelt SCORM de communicatie tussen de content en een omgeving die de content uitlevert, bijvoorbeeld een leeromgeving. Door gebruik te maken van de SCORM specificaties kun je bijvoorbeeld de toetsuitslag van een lerende opslaan in de leeromgeving. Ook is het eenvoudiger om van systeem te wisselen en toch nog je materiaal goed te kunnen afspelen in een nieuwe omgeving (als die ook dezelfde versie van SCORM ondersteunt).
Waarom SCORM?
De standaard zorgt ervoor dat je enigszins de garantie hebt dat content afgespeeld en begrepen wordt door je leeromgeving en je kunt de content uitwisselen. Als je een andere ELO gaat gebruiken dan zou je in principe je content uit je oude ELO kunnen halen en het zonder aanpassing in je nieuwe ELO moeten kunnen gebruiken. Het bijhouden van het leerproces kan ook prima met SCORM.
Probleem met SCORM
Er zijn er velen, de belangrijkste:
- het zijn specificaties die nog niet volledig uitontwikkeld zijn;
- fabrikanten beloven veel maar interpreteren SCORM soms net anders, dit zorgt voor een niet complete uitwisseling van gegevens en soms is zelfs het afspelen een probleem;
- SCORM-compliancy kan op vele niveaus. Als een partij dus roept dat de content SCORM compliant is dan kan het toch moeilijk zijn om de gegevens uit te wisselen op de manier en het niveau die jij wilt;
- de term wordt veel gebruikt als een gerustellend iets, als een soort kwaliteitsstempel. Het zegt echter niets over de kwaliteit van het materiaal;
- soms zit SCORM een optimale leerervaring in de weg. In sommige ELO’s (ook de grotere) worden SCORM-pakketten lelijker en onhandiger afgespeeld dan bijvoorbeeld HTML bestanden.
Advies
Het is belangrijk om te bedenken waarom je voor SCORM kiest. Wat wil je precies doen met je content? Gaat het om de mogelijkheid om content uit te wisselen, gaat het om het bijhouden van gegevens van leerprocessen? En wat wil je dan bijhouden? Ik heb er geregeld voor gekozen om content te maken die niet SCORM-compliant is. Omdat het niet nodig was en omdat SCORM ook beperkingen met zich meebrengt.
Ben ook heel kritisch naar aanbieders van content en systemen. Beloftes komen niet altijd uit. Vraag om bewijs: laat het maar zien hoe het werkt!
Tenslotte kun je content testen met de testtool van ADL.
SCORM hoeft niet weg van mij mag ook geen automatisme zijn om altijd maar SCORM te gebruiken. Think before you SCORM!
Helder stuk, Marcel. Informatief. Hoe denk je over IMS-standaarden? Ook niet altijd nodig? Voor grote onderwijsorganisaties -zoals ons ROC- lijkt SCORM wel relevant. Toch?
Ha Wilfred,
Zeker vind ik SCORM relevant alleen het is geen oplossing voor alles en het wordt vooral veel geroepen. En de praktijk leert dat het vaak problemen oplevert. Geen probleem als je altijd hetzelfde LMS en contenttool gebruikt: als het dan werkt zoals je wilt dan is het prima.
Als je echter met een algemeen bekende auteursomgeving een SCO maakt en je probeert ze in 10 leeromgevingen op te nemen dan levert dat erg veel gepuzzel en problemen op.
Aan de andere kant is het beter dan niets. Maar er zijn ook alternatieven. Ik heb ook wel eens klanten gehad die om de uitwisselbaarheid te garanderen iedere contentleverancier vroegen om in auteursomgeving X te ontwikkelen. Omdat ze hadden gezien dat alleen de eis ‘SCORM-compliant’ niet voldoende was.
Wat betreft IMS is het een iets ander verhaal, vooral als je het over IMS QTI hebt. Dat geeft je de houvast die je nodig hebt bij toetsvragen. Je hebt daar ook minder alternatieven om uitwisselbaarheid beter te garanderen.
Ik ben overigens geen technisch specialist op het gebied van standaarden, ben er alleen al erg lang mee bezig en heb zowel bij grote internationale klanten maar nu ook bij de uitgeverij erg veel problemen mee gehad. Des te vervelender vind ik het misverstand voor mensen die met e-Learning beginnen want die denken met de toezegging dat content, een auteursomgeving of een ELO ‘SCORM-compliant’ is voldoende te weten. Maar je moet heel precies definiëren wat je nu precies wil tracken en tracen en wil uitwisselen.
Dank voor je reactie Wilfred (en voor je tweet).
Marcel
Beste Marcel,
SCORM is geen standaard maar een referentiemodel. Dit model is een verzameling standaarden, ten dele zelfs afkomstig van IMS maar ook van AICC.
Het feit dat er veel over geroepen wordt door mensen die er zijdelings mee bekend zijn is een probleem op zich. SCORM is extreem nuttig zoals andere afspraken over content-packaging en metadatering. Standaarden kunnen ook lastig zijn en ‘ongemakkelijk’, dat wil zeggen bewerkelijk, in gebruik. Slimme ‘agents’ en het semantische web zullen op termijn een uitkomst zijn, maar goede XLM-schema’s zijn voorlopig nog gewoon handwerk.
Ik ben het met je eens dat SCORM altijd eerst een overweging zou moeten zijn, maar uitwisselbaarheid en herbruikbaar zijn toch wel heel belangrijke argumenten om er niet zomaar aan voorbij te gaan.
NB Het feit dat SCORM-packages er soms in ELO’s minder fraai uitzien, kan evengoed aan de ELO liggen. Je opmerking over één SCO versus 10 ELO’s maakt al duidelijk dat ELO-bouwers vaak meer beloven dan ze waar kunnen maken. Tja en wat schiet je dan op met SCORM!
@ Paulo,
Dank je voor je duidelijke reactie! En goede aanvulling dat SCORM niet op zich staat. In de WBT waarnaar ik bovenin link heb ik ook een afbeelding gezet van een aantal zusterinitiatieven. Die graphic dateert al van jaren 90 toen ik met Ariadne etc. bezig was.
En je opmerking over de ELO-bouwers klopt helemaal. Ik heb vooral aan de contentontwikkel- en advieskant gestaan maar ik heb ook voor een bedrijf gewerkt waar ik betrokken was bij de ontwikkeling van een ELO. Bij Stoas hielp ik vaak organisaties bij de keuze van een ELO (of auteursomgeving) en ja, ELO bouwers beloven vaak meer dan ze (kunnen) waarmaken.
Maar contentbouwers en aanbieders van auteursomgevingen ook. Ik denk dat het belangrijk is om de verwachtingen van de klant realistisch te krijgen rondom het gebruik van SCORM. Ook als je weet dat de onvolkomenheden zitten aan de kant van de ELO waar jouw content in komt te hangen. Doorvragen is imho het devies. Wat wil de klant met zijn vraag naar SCORM?
Zo ben ik erg enthousiast over Moodle maar 1,5/2 jaar geleden zat daar een erg slechte SCORM-player in die ervoor zorgde dat de leerstof moeilijk en onduidelijk navigeerbaar was (met allerlei tussenschermen en onhandige aanwijzingen). Daarover moet je helder zijn bij de klant.
Hartelijke groeten, Marcel
Uiteraard werd ik ook getriggered door de titel van je post. Heel handig! In aanvulling op het bovenstaande – ik ben het namelijk helemaal eens met alle zaken die al gesteld worden – SCORM (standaard, specificatie, reference model of wat ook) is wel het enige breed gebruikte en algemeen geaccepteerde manier om voortgangsregistratie te doen door een willekeurig LMS/ELO en een willekeurig stuk content.
Mijn ervaring is helaas ook dat het geen hosanna is, als je alles SCORM compliant is (wat dat inderdaad dan ook precies betekend), maar wel dat het vaak het begin is om wat basale gegevens, zoals voortgang, status en score te kunnen uitwisselen.
Maar, als het punt is, bezint voor ge begint en test de rest dan ben ik het helemaal eens!
Hoi Ronny,
Leuk om via deze weg weer van je te horen! Is al weer een tijdje geleden. Dank je voor je reactie.
Behalve dat SCORM een van de weinige dingen is die je kunt gebruiken zoals je stelt, is het in ieder geval een houvast voor een discussie over wat je wilt met je content. Het biedt zowel de ontwerper als de (intern danwel externe) klant een vocabulaire om over zaken als het bijhouden van je leerproces, hergebruik en uitwisselbaarheid te praten.
Hartelijke groeten, Marcel
Ben het inderdaad eens met al wat hierboven al gemeld is. Wilde alleen nog bevestigen hoeveel discussie er is en altijd geweest is over deze ‘standaard’. Ben zelf betrokken geweest als spreker op een conferentie die we hiervoor georganiseerd hadden in 2002 waarbij we makers van LMS-en en AICC en SCORM content bij elkaar gezet hebben in een ruimte, dit omdat we van alle kanten discussies zagen verschijnen omtrent de problemen zoals hierboven beschreven. Als gevolg hiervan zijn partijen wel iets meer rekening gaan houden met compabiliteit en het duidelijker beschrijven van hun eigen specificaties maar ik blijf erbij dat het belangrijk is om 1 van de werkend gebleken formats te gebruiken en als specificatie aan te duiden voor verdere ontwikkeling. Verder zie ik zeker wel het belang in van het aanhouden van een standaard met het oog op het overgaan naar andere systemen. Het komt vaak voor bij het overgaan naar een andere leeromgeving er nog te veel extra kosten gemaakt worden voor de omzetting.
Als een sidenote moet ik er verder nog bijzetten dat het omzetten van al bestaande content van verschillende bronnen naar SCORM content vrij eenvoudig en snel te realiseren is.
@ Luc,
Dank je wel voor je welkome aanvullingen!
Was de bijeenkomst waar je het over had een zogenaamd PlugFest van ADL? Lijkt me erg leuk om op die manier (soort snelkookpan) een hoop tools en content op elkaar los te laten en direct resultaat te zien (of niet).
Hartelijke groeten, Marcel
Je zou het inderdaad een soort plugfest kunnen noemen en er is wel op aangedrongen om zoveel mogelijk te kijken wat wel en wat niet met elkaar werkte om van te leren. Helaas moet ik erbij melden dat het moeilijk was dit zo mooi mogelijk te organiseren aangezien het georganiseerd (en betaald werd) door een leading LMS provider. (Maakt het altijd wat minder flexibel).
Dag Marcel,
Ik zie dat jouw artikel al wat langer bestaat, maar ik kreeg het als eerste in beeld toen ik op SCORM zocht. Ik weet weinig van SCORM, maar kom ermee in aanraking nu klanten vragen naar SCORM-proof content. Ik zit met een excel-catalogus met opleidingen. Kan ik dan zeggen dat deze uitwisselbaar (met een excelbestand zou elke systeem mee moeten kunnen werken) is en dus SCORM-proof is? Verder werken we met digitale evaluaties waarvan ik me voorstel dat die SCORM-proof zijn wanneer de klant de gegevens daarvan kan inlezen in haar eigen LMS.
Ik stel het zeer op prijs om een reactie te horen. Alvast dank daarvoor.
Hallo Peter,
Dank je wel voor je reactie! Helaas moet ik je teleurstellen en heeft het feit dat je iets in Excel hebt staan totaal niets te maken met de leerstandaard SCORM. SCORM is niets meer en minder dan een manier om te communiceren. Vaak tussen digitale leercontent en een digitale leeromgeving (LMS/ELO). Wat bedoel ik hiermee? Voorbeeldje:
Stel, je hebt een digitale cursus. Deze cursus stel je beschikbaar via een leeromgeving. Je wilt graag het leerproces een beetje in beeld hebben (want de cursus wordt zelfstandig op afstand doorlopen en de docent is er niet de hele tijd bij). Als je de cursus hebt gemaakt volgens de ‘SCORM-afspraken’ dan kunnen gegevens worden vastgelegd. Informatie zoals tijd waarop iemand de cursus opgestart heeft, de tijd waarop de cursus weer is afgesloten en de toetsscore.
Om een digitale cursus SCORM-compliant te maken is redelijk veel kennis nodig en vaak wordt er software gebruikt die de informatie zo structureert dat dit in SCORM-formaat is. Voorbeelden van auteurssystemen waarmee je digitale cursussen kunt maken die direct volgens de SCORM-afspraken kunnen communiceren zijn eXe Learning en Lectora. Eigenlijk kan ieder fatsoenlijke auteursomgeving tegenwoordig goede SCORM-content opleveren.
Nog een ander puntje: als je het hebt over het inlezen van informatie van een digitale evaluaties. Dit zal waarschijnlijk wel mogelijk zijn. Een leeromgeving kan namelijk gegevens importeren uit een andere database. Dit kan in verschillende dataformaten, dus zelfs vanuit een Excelfile kun je vaak informatie naar de leeromgeving overbrengen (bv. in csv-formaat). Dat heeft overigens weer niet met SCORM te maken want een LMS kan met veel meer overweg dan met SCORM maar andersom bestaan niet alle gegevensuitwisseling volgens deze SCORM-methodiek. [telefoneren is wel communicatie maar niet alle communicatie bestaat uit telefoonverkeer]. Vaak worden leeromgevingen gekoppeld aan HR-systemen of adresboeken zodat je met hetzelfde wachtwoord kunt inloggen op zowel je intranet/HR-systeem en leeromgeving. Ook hoef je door deze gegevensuitwisseling bijvoorbeeld niet alle gebruikers handmatig in je leeromgeving te ztten maar worden die ook bekend in de leeromgeving.
Als je het handiger vindt om per telefoon over deze complexe materie te praten dan ben je van harte uitgenodigd om me te bellen! Zie https://www.leerbeleving.nl/contact/ Waarschijnlijk is het eenvoudiger om op die manier goed te begrijpen.
Hartelijke groeten,
Marcel
Dag Marcel,
Ik weet niet of je nog reageert op deze posten, maar ik hoop van wel.
Ik zit namelijk met wat puntjes en hoopte dat je me misschien zou kunnen helpen.
Wat ik aan het maken ben is een examen programma. In dit programma kan de leerling na het inloggen op zijn ELO één van de vele toetsen kiezen uit het pakket.
Knelpunt 1:
Ik ben er nog niet uit of het slim is om per niveau/taal alle examens losse scorm pakketten te maken of om 1 groot scorm pakket te maken van een taal/niveau met alle toetsen erin, maar u zij dus zelf dat dat afhing van het manifest.
Nadat een leerling een examen gekozen heeft dan kan hij het examen gaan afleggen. Hierin zullen open vragen, meerkeuze vragen en gaten tekst met bij elk gat meerdere antwoordkeuzemogelijkheden gegeven worden. De leerling moet feedback op zijn antwoorden krijgen bij het maken van het antwoord en een herkansing mocht dit antwoord fout zijn. De Leerling moet tips en hulp kunnen opvragen wanneer nodig. De Leerling moet zijn scores kunnen opvragen wanneer hij wilt en op het einde natuurlijk een rapport zien.
Dat is ongeveer in grote lijnen het programma wat ik moet maken.
Knelpunt 2:
Momenteel zit ik in een fase waarop ik aan het beslissen ben wat het slimste is.
1. Ik maak zelf SCORM pakketten.
2. Ik maak een portal, die scholen kunnen laten draaien in hun ELO. Zo krijg je dus een portal binnen een portal. En zo kan ik full service pakketten bieden. Op deze manier heb ik heel SCORM niet eens nodig.
Dit lijkt een beetje op linked scorm packages. Deze manier van bouwen lijkt mij ideaal. Het is alleen jammer dat er bijna geen informatie over dat soort pakketten te vinden zijn.
Voordelen:
1. Zelf controle over de pakketten, makkelijkere communicatie met ELO dan portal.
2. Full service kunnen aanbieden, Meerdere pakketten kunnen draaien in je portal, geen SCORM nodig. Leerlingen zijn al opgeslagen. Alleen een rechten koppeling nodig.
Nadelen:
1. SCORM zal volledig uitgezocht moeten worden, applicatie zal web based moeten worden met SCORM schil. Tijdrovend.
2. Er zal uitgezocht moeten worden hoe je het 2x inloggen kunt voorkomen. Je zal de inlog gegevens moeten doorgeven via de ELO aan de portal EN de scores van de leerlingen van programma terug aan ELO moeten geven.
Ik ben toen onderzoek gaan doen naar hoe je scorm pakketten maakt en ben daarbij op verschillende ontwikkeltools beland. Helaas voldoen deze ontwikkeltools niet aan mijn eisen. Zo kun je in bijna geen enkele ontwikkeltool open vragen maken, waarbij een leerling zelf een antwoord moet typen en hij zichzelf na weergave van het goede antwoord punten kan geven. Ook gaten tekst vragen gaan helaas niet goed in die tools. Reload is natuurlijk wel bruikbaar om uiteindelijk nadat ik mijn bestanden heb geïmporteerd deze om te zetten tot een scorm bestand. Dit scheelt weer in het maken van een manifest, metadata en de andere benodigde scorm documenten.
Ook had ik de ontwikkeltool Wintoets gevonden. Maar helaas mag je bij het gebruik van dat programma de SCORM pakketten niet doorverkopen. Dit zou weer nadelig zijn, omdat ik ze alleen op mijn eigen portal mag gebruiken. En daar is de licentie me iets te duur voor.
Knelpunt 3:
Mocht ik kiezen voor optie 1 dan krijg je nog een keuze.
Wat ik dan wel zal moeten doen is het maken van OF één HTML bestand met scorm code daarin (Niet zo heel moeilijk) die bijvoorbeeld een flash bestand .swf inlaad en op die manier het examen laten maken
OF het gehele programma in HTML pagina’s doen en daar scorm code bij voegen (ingewikkelder)
Ik heb door het bestuderen van SCORM pakketten gezien hoe de communicatie tussen ELO en pakket werkt door de code uit de HTML bestanden.
Ik moet nu dus onderzoek doen naar de manieren waarop je een scorm pakket zelf maakt en of een portal/linked scorm niet slimmer is.
Verder heb ik gekeken naar de manieren waarom je je sco resultaten en voortgang kan laten opslaan.
Nu weet ik dat je je cmi.score.raw hebt waarmee je score kan meegeven en cmi.core.lesson_location om de laatste pagina mee te geven waar je bent gebleven binnen je sco en natuurlijk cmi.lesson_status waarmee je kan aangeven of een course completed is ja of nee.
Is er een manier of een voorbeeld van hoe dit werkt en hoe je dus midden in een examen zou kunnen stoppen en dan later ermee kunnen doorgaan. En als je examen eenmaalt completed is hem weer op incomplete te kunnen krijgen mocht je ineens opnieuw beginnen met een exmanen.
Zo dat was het wel een beetje. Ik hoop dat je me wat tips kan geven.
Groeten Mike
Dag Marcel,
Ik ben ook een beetje op zoek, eigenlijk naar iets simpels; als je content hebt gekregen, moet je die makkelijk kunnen afspelen, waarbinnen dan ook (dus niet altijd die elo’s). Zijn er ‘standalone’ of saas scorm players die gebruikt kunnen worden? en zo ja, welke?
Groet Marco
Goedemorgen,
Heb het stuk gelezen over Scorm en wilde graag de testtool proberen maar krijg helaas de melding 404 not found dus kan er niet veel mee helaas!
Hoi Eric,
Dit kan want de blogpost is al weer 6 jaar oud en de site van ADL is inmiddels ingrijpend veranderd. Je vindt alle resources inclusief de testtool op de site van ADL.
Hartelijke groeten,
Marcel de Leeuwe