Sinds vrijdag 13 maart hebben we met 4 vakgenoten een website opgezet. Met Ank Dierckx, Jeroen Krouwels, Job Bilsen en ik proberen we onze collega’s zo snel en goed mogelijk te helpen. Op https://www.e-learning-beats-corona.nl/ vind je allerlei materialen en tips en we organiseren webinars.
In de webinars hebben we steeds Zoom gebruikt en ik kreeg veel vragen over hoe ik nu precies bepaalde handelingen uitvoerde in Zoom. Omdat ik zelf enthousiast ben over de tool heb ik schermfilmpjes opgenomen.
In deze tijden waar congressen, trainingen en lessen uitvallen door het COVID-19 virus, en mensen gevraagd wordt om vooral thuis te werken, is het goed om te kijken wat we kunnen inzetten om op afstand les te geven. In deze blogpost zet ik een aantal tools tegen elkaar af waarmee je goed een virtuele klas kunt organiseren.
Soorten tools en wat kun je ermee?
Er zijn tools zoals Skype, Facetime, Google Hangouts, etc. waarmee je synchroon sessies kunt organiseren. Vaak gratis en je kunt ook met meerdere personen deelnemen. De tools die ik hier bespreek hebben nog aanvullende functionaliteiten zodat ze meer didactische mogelijkheden bieden. Tien jaar geleden heb ik in een blogpost webinartools tegen elkaar afgezet. Sommige tools bestaan nu nog steeds.
Grofweg bieden deze webinar tools vergelijkbare functionaliteiten:
delen van presentaties
audio via internet (VoIP) voor alle deelnemers
video via webcams of externe camera’s
tekenen op een whiteboard
delen van allerlei applicaties
meerkeuzevragen stellen
hand opsteken (en op andere manieren laten weten hoe je over de sessie denkt)
chat (naar 1 iemand of de hele groep)
virtuele subgroepen maken in aparte ruimtes
opnemen van de sessie
Bij veel van de tools kun je niet alleen als host, co-host en presentator deze functionaliteiten gebruiken maar de host kan deze rechten ook geven aan deelnemers. Zo kunnen deelnemers bijvoorbeeld ook hun scherm delen met de hele groep.
De tools hebben ook nog een ‘achterkant’ waar je bijvoorbeeld sessies kunt plannen, de toegang kunt regelen en mensen kunt uitnodigen.
Waar kun je op letten?
Behalve de didactische functionaliteiten kun je onder andere ook letten op:
stabiliteit (sommige tools zijn foutgevoeliger dan andere tools)
gebruikersgemak (sommige tools zijn zonder instructie te gebruiken, andere zijn wat complexer)
prijs
integratiemogelijkheden met andere systemen (zoals een HR-systeem, leeromgeving of agenda)
benodigde bandbreedte (sommige tools hebben een snelle verbinding nodig dan andere tools)
beschikbaarheid van apps voor tablet en smartphones
te gebruiken zonder installatie op je computer (dus alleen in de browser)
Dat laatste punt is een belangrijk punt. In veel organisaties heb je als gebruiker niet genoeg rechten om software te installeren en veel webinartools installeren wel een klein stuk software of plug-in. Een beperkt aantal tools is ook prima te gebruiken in 1 of meerdere browsers.
Als presentator kun je wel altijd het beste de software installeren. Dat heb je ook nodig bij functies zoals het delen van je scherm.
Nog een opmerking voor iedere organisatie die software zoals Citrix gebruikt: de kans dat webinarsoftware goed functioneert is extreem klein. Kijk liever of het mogelijk is om buiten Citrix een browser op te starten anders zou ik geen webinars organiseren.
Vergelijking van een paar veelgebruikte tools
Er zijn erg veel verschillende tools die je kunt gebruiken. Ik wil alleen iets zeggen over de tools waar ik zelf ervaring mee heb. Het is dus geen uitputtende lijst. Ik ben niet compleet. Mocht je zelf aanvullingen en tips hebben dan zie ik die heel graag terug in de comments!
Mijn eerste sessies waren rond het jaar 2000. Dat was met tools zoals Centra Now en WebCORE. De techniek liep nog achter, niet zo zeer de functionaliteiten. Alleen de bandbreedte was veel minder. Daardoor zat er soms 30 seconden tussen de slide en de bijbehorende audio.
Zo’n 20 jaar geleden waren er ook al prima webinar omgevingen
Hieronder zie je de tools waarmee je hele interactieve sessies kunt hebben met groepen tot 100 deelnemers. Ik ga even voorbij aan de tools waarmee je meer een uitzending verzorgt voor een hele grote groep waarbij de interactie beperkt is. Zie ook een eerdere blogpost hierover. Overigens kun je vaak ook bij de tools die ik hieronder bespreek grote groepen tot 1000 mensen organiseren. Dan betaal je gewoon bij en pas je je didactische plan aan.
Welke merken tools vergelijk ik?
Bij deze de tools waar ik ervaring mee heb en die ik meeneem in mijn vergelijking:
Persoonlijke ervaring gedurende de laatste 20 jaar
Met Adobe Connect heb ik een jaar of 7-8 gewerkt, bijna op wekelijkse basis. Deze tool biedt veel flexibiliteit om het scherm in te delen met didactische functionaliteiten en je kunt hierdoor een hele gevarieerde sessie verzorgen waarbij je eenvoudig wisselt van schermindeling. Nadeel is de superslechte support (als het niet meer werkt kun je het nooit oplossen), de onaantrekkelijke vormgeving (je ziet dat het product al heel oud is) en technisch waren er best veel storingen als deelnemers een iets slechtere verbinding hadden. Ik had als presentator meer zorgen over een correcte werking bij de deelnemers.
BigBlueButton vind ik heel sympathiek omdat het open source is en prima in alle browsers werkt zonder dat je iets hoeft te installeren. Functionaliteiten zijn ook goed alleen zijn er niet veel eenvoudige en betaalbare mogelijkheden. Op een eigen server neerzetten kan maar dan heb je technische kennis nodig. In Nederland zijn er maar een paar organisaties die dit leveren.
Met GoToMeeting heb ik ook ervaring, ik begeleid nu bijvoorbeeld het instituut ETF (vanuit de Europese Commissie) om online events te ontwerpen en te begeleiden. De tools is sinds een half jaar heel bruikbaar. Daarvoor was de user interface een losse verzameling van vensters en had daardoor niet mijn voorkeur. Het werkt nu prettig en overzichtelijk. Klein nadeel: als je niets mag/kan installeren op je computer werkt GoToMeeting alleen in browser Google Chrome.
De tool die ik nu het meeste gebruik de afgelopen jaren is Zoom. Eenvoudig, goedkoop, uitbreidbaar (naar bijvoorbeeld grote aantallen gebruikers) en aantrekkelijk qua interface en gebruiksvriendelijkheid. De apps voor tablet en telefoon werken goed én het is zonder installatie te gebruiken in elke browser. Last but not least: gebruikers lopen zelden tegen technische problemen aan, ook niet als de verbinding wat minder is. Ook fijn: deelnemers kunnen eenvoudig hun eigen microfoon aan en uit zetten.
Nadeel is dat het soms voor presentatoren minder gebruiksvriendelijk is en een ander nadeel is dat het afspelen van video’s niet altijd soepel gaat. Je kunt bij Zoom niet een videobestand uploaden en speelt het op een slide af.
Handige extra aankopen
Bij een interactief seminar kun je ook zorgen voor goede audio. Zelf heb ik daar twee oplossingen voor:
Als ik alleen een sessie faciliteer, gebruik ik een USB hoofdtelefoon met microfoon zoals je hiernaast ziet. Deze is van Logitech. Voor 30/40 euro te koop.
Als alternatief kun je natuurlijk je oortjes van je smartphone gebruiken in je laptop of tablet.
Als we met meerdere mensen een sessie hosten dan is het eenvoudiger om een USB microfoon aan te sluiten. Zelf heb ik daar een Samson Meteor voor. Degelijke kwaliteit, goed mee te nemen en goed geluid.
Maar elke USB microfoon met een beetje lange kabel is handig om in te zetten.
Goede tips:
Geef duidelijke uitleg aan de deelnemers. Stuur dit per mail en zet dit in de leeromgeving of intranet. Een voorbeeld zie je hieronder.
Vraag of iedereen van te voren uittest of de verbinding goed is en de software werkt.
Vraag of iedereen een hoofdtelefoon of oortjes gebruikt. Op die manier gaat het geluid niet ‘rondzingen’.
Instructie voor deelnemers
Streamen vanuit een klaslokaal
Een webinartool kun je prima gebruiken als je alleen presenteert. Maar soms is het ook goed om vanuit een klas- of trainingslokaal de uitleg te streamen. Daar heb ik twee bruikbare oplossingen voor die weer een hele andere beleving/ervaring bieden aan de deelnemers.
Dit is de Mevo. Een kleine camera (groothoeklens) die je op een statief zet en waarbij je automatisch of met de iPad kunt monteren tijdens het live streamen. Speciaal gemaakt voor live-streaming. Kan automatisch de trainer/docent volgen met gezichtsherkenning.
Goede apps zijn erbij voor tablet en telefoon en de audio is prima. Streamen kan gratis via YouTube of bijvoorbeeld betaald via Vimeo. Je kunt ook op een kaartje een hele les opnemen (tot 4K kwaliteit).
Ook een mooie optie is live streamen of opnemen met een 360 graden camera. Hierbij heb je twee fish-eye lenzen waardoor je een 360 graden beeld hebt. Deze Kandao QooCam levert prachtige beelden op. De deelnemer kan dan het lokaal rondkijken.
Dit is interessant als je ook een rijk interactief proces hebt in de fysieke ruimte. Je geeft dan de regie aan de kijkers. Die kunnen via YouTube of andere kanalen je live stream of opname bekijken.
Laten we onze organisaties helpen!
In deze tijden kunnen we met bovenstaande instrumenten en onze kennis van ontwerpen van didactische leerbelevingen onze organisaties verder helpen! Dit betekent niet alleen dat we bestaande processen kunnen digitaliseren maar ook dat we sessie moeten herontwerpen.
Zo is de startbijeenkomst van mijn Avans Plus Postbachelor opleiding e-Learning vanwege Corona van vanavond herontworpen naar een 100% online sessie. De Bossche Bollen zullen later moeten komen.
VR en AR zijn ontwikkelingen die de hype al een beetje voorbij zijn. Steeds beter zijn we in staat om deze technieken op een waardevolle manier in te zetten om ‘immersive’ leerervaringen te creëren. In deze blogpost geef ik informatie over hoe te starten met deze technologie. De nadruk deze keer niet op de onderwijskundige mogelijkheden. Alhoewel, laten we daar even mee starten.
Wat kunnen we met VR en AR?
Je ontkomt niet meer aan de mogelijkheden en inzet van Virtual en Augmented reality. Vaak worden deze ontwikkelingen in één adem genoemd maar het zijn echt andere methodes en technieken die een hele andere ervaring opleveren. Nu even de focus op VR. Dat is toch voor ontwerpers en ontwikkelaars wat toegankelijker om mee te starten.
Virtual Reality is een technologie waarbij je de werkelijkheid vervangt. Dit doe je door een VR-bril op te zetten zoals de Oculus Go of een eenvoudige kartonnen bril waar je je smartphone inschuift. Wikipedia zegt:
Virtuele werkelijkheid of schijnwerkelijkheid (Engels: virtual reality, afgekort: VR) simuleert een omgeving via een computer om een gebruiker via diverse zintuigen onder te dompelen in een ervaring. De meeste VR-omgevingen zijn visueel en auditief, via speciale stereoscopische brillen en geluid.
Het effect van een VR-ervaring is vaak anders, het voelt veel meer alsof je deel uitmaakt van de omgeving. Een prachtig voorbeeld vind ik nog steeds de VR film van Terre des Hommes waarbij je in de huid kruipt van een kindslaaf. De film kun je bekijken met een cardboard set en er is een app.
Een ander voorbeeld is de VR-ervaring van het Anne Frank Huis. Deze ervaring stelt mensen in staat om het achterhuis te bezoeken als ze fysiek dit niet kunnen.
Nog laagdrempeliger is de 360 graden fotorondleiding in het Anne Frank Huis die je kunt volgen m.b.v. Google Arts & Culture.
360 graden foto’s en video’s
Het voorbeeld van het Anne Frank Huis laat zien dat je met 360 graden foto’s een mooie rondleiding kunt maken. Zo’n foto kun je het eenvoudigst maken met een 360 graden camera. Er zijn twee categorieën:
Camera met 2 fish-eye lenzen. Je maakt dan twee foto’s die softwarematig aan elkaar wordt gemaakt. Hierdoor kun je om je heen kijken en naar boven en onder.
Camera met veel lenzen. Hierbij maak je veel meer foto’s. Ook deze worden softwarematig aan elkaar gemaakt. Door de vele foto’s kun je diepte creëren.
Verschil is dat je bij de tweede categorie ook een 3D-effect kunt krijgen. Dit wordt ook “stereoscopic” genoemd. Met bijna alle camera’s kun je zowel 360 graden foto’s als video’s maken. Camera’s zijn steeds betaalbaarder (Ricoh Theta is vanaf 300 euro verkrijgbaar) en ook eenvoudiger in gebruik.
In de MOOC op Coursera van Google: “VR and 360 Video Production“ wordt een goed overzicht gegeven van de mogelijkheden die je hebt, afgezet tegen minder of meer ‘immersive’ (ondergedompeld in de ervaring):
Het eerder genoemde stereoscopic effect waarbij je diepte ziet komt vanaf ‘6 DOF HEAD TRACKING’ aan de orde.
Kiezen van een camera
Het kiezen van de juiste camera is best lastig. De resolutie is belangrijk maar er zijn nog veel meer zaken waar je op kunt letten. Van gebruiksgemak tot batterijduur tot uitbreidbaar geheugen. Zelf heb ik erg veel gehad aan deze video van Ben Claremont waar een heldere vergelijking wordt gemaakt tussen (betaalbare) camera’s.
Mijn keuze is gevallen op de QooCam 8K camera. Dit is een camera die net op de markt is en die veel potentie heeft. Goede kwaliteit in hoge resolutie van zowel foto’s als video en een los geheugenkaartje (plus ingebouwde SSD). De camera komt ook in de video van Ben aan bod. En is gewoon in Nederlandse webwinkels te koop.
360 graden software
Van een voormalig deelnemer van de Avans Plus postbachelor opleiding Theo Brands kregen we een paar weken geleden een workshop over 360 graden foto’s en video’s. Theo maakt zelf de meest waanzinnige dingen bij defensie en we maakten bij de workshop met de camera opnames. De groep waar ik in zat heb ik rondleiding gemaakt in het pand. We hebben een 360 graden foto gemaakt in elke ruimte en vervolgens heb ik ze met H5P Virtual Tour (360) functionaliteit een klikbare rondleiding gemaakt. Met deze gratis tool kun je ook nog vragen en informatie plaatsen in je 360 graden foto.
Er zijn natuurlijk ook vele andere tools waarmee je interactieve content kunt toepassen op zowel 360 foto’s als video’s. Een prijzig pakket is van Trivantis (die ook Lectora leveren): CenarioVR. Ook in Nederland zijn er bedrijven die je kunnen helpen bij het maken van deze content.
Leren over 360 graden video
Als je meer wil leren over 360 graden video dan kan ik je van harte de MOOC aanraden op Coursera van Google: “VR and 360 Video Production“. Ik vond het belangrijk genoeg om hier een certificaat voor te halen. In deze MOOC leer je niet alleen over de technische aspecten maar ook over Storytelling. Het vraagt namelijk echt iets anders van je als ontwerper en filmer.
Van zondag 27 t/m woensdag 30 oktober 2019 vond voor de 29e keer het Learning event plaats in Orlando. Learning 2019 is de eerste uitvoering van het event dat niet georganiseerd is door Elliott Masie maar door CloserStill Media (vorig jaar deden ze het samen en nu bouwt Elliott af). Elliott had nog wel een rol als key-note speaker. Sinds ongeveer 20 jaar bezoek ik met veel plezier dit congres omdat het me enorm verrijkt en vooral elk jaar weer een ontzettend gave ervaring is. In deze blogpost een terugblik op Learning 2019.
Waarom is het een mooie en rijke ervaring?
Dit is het moment van het jaar waar je met vakgenoten bijna een week in je vak duikt. Als ik in Nederland naar een congres ga ben ik stiekem toch nog met allerlei werk bezig en gaat later in de middag de aandacht al weer naar andere zaken. In Orlando ben ik nu op vrijdag vertrokken en zijn we op donderdag weer teruggekomen. Belangrijkste aspecten waarom het voor mij een mooie ervaring is:
Met drie collega’s ben ik vrijdag vertrokken (het congres begon zondag) met een rechtstreekse KLM-vlucht. Vrijdagavond arriveerden we in het fantastisch congrescentrum en hotel Disney Coronado Springs Resort. Ideaal dat het hotel en congres op dezelfde locatie is. Vooral goed omdat de sessies al om 8.00 uur ’s morgens beginnen. Ik vertrek meestal een dag eerder, dan kun je nog even acclimatiseren. Best fijn vanwege de drukke reisdag, het tijdsverschil en de temperatuur van meestal rond de 30 graden.
Zaterdag kwam de rest van de ruim 45 mensen tellende Nederlandse delegatie. Het heeft toch echt een meerwaarde om wat je meemaakt direct met collega’s naar de Nederlandse context te vertalen. Daarnaast heeft Alfred Remmits met zijn Performance Journey erg veel extra inhoudelijke sessies georganiseerd voor de Nederlandse groep met hoogstaande internationale experts.
Het event is vanuit de deelnemers ontworpen en echt alle details kloppen. Het is zeer goed georganiseerd, alles loopt soepel en je hebt als bezoeker echt een optimale beleving waarbij je je kunt richten op de inhoud. Sessies zijn meestal van hoog niveau en volgens vaste formats georganiseerd. Dit geeft houvast voor deelnemers.
Het event is ‘vendor-neutral’. Dit betekent dat er alleen zeer beperkt bedrijven zichtbaar zijn. Ik ben ook wel eens bij een conferentie in de VS geweest waar zelfs het water en de wifi werden gesponsord en dat werd dan 5 keer per dag vemeld. Bij Learning mag je niet eens een presentatie geven als sponsor (behalve in sponsorsessies die duidelijk te herkennen zijn) en worden namen van systemen nergens in een casus/presentatie gemeld.
Inhoudelijke hoogtepunten
Natuurlijk word je niet totaal verrast als je het vakgebied in de gaten houdt tijdens zo’n event maar het is wel goed om veel verschillende verhalen te horen en ondergedompeld te worden in vele trends en ontwikkelingen. Vakinhoudelijk waren voor mij de belangrijkste onderwerpen:
Workflow learning en performance support
De L&D professional van nu denkt na over de meerwaarde die hij/zij kan leveren aan de organisatie. Hierbij is er veel aandacht voor leren tijdens het uitvoeren van je werk om je performance te verbeteren. Er waren veel sprekers over performance support, micro-learning en alles wat met leren op de werkplek te maken had. Leren is gevarieerder en praktijkgerichter dan ooit.
AI, robotisering en Learning Analytics
Erg veel aandacht voor data. Niet alleen hoe je dit kunt inzetten maar ook wat voor invloed dit heeft op ons werk als HR professional. Veel voorbeelden gezien van inzet van AI, chatbots, robotisering en automatiseren van werk. Voor het eerst niet enkel een abstract en negatief verhaal over banen die verloren gaan maar concrete en relevante voorbeelden en constatering dat het vooral de invulling van banen gaat veranderen. Advies van veel sprekers: verdiep je als L&D’er in data. Leer erover want het gaat invloed hebben op je werk van jou en je collega’s.
Learning eco-systemen
In het verlengde van AI en data zijn er veel sessies over xAPI, over Learning Record Stores (LRS), over Learning Experience Platforms (LXP, zie Bersin) en over manieren om systemen met elkaar een logisch en prettig te gebruiken omgeving te laten zijn. De gebruikerservaring moet hierbij heel goed en intuïtief zijn en leerdata moet zo gecombineerd en gepresenteerd worden dat het logische en praktische inzichten geeft in dashboards. Systemen lijken steeds volwassener te worden en beter met elkaar te kunnen worden verbonden.
Storytelling en beleving
Opvallend tenslotte vond ik de aandacht voor didactische methodes zoals storytelling. Soms met nieuwe technologie zoals Virtual Reality maar ook in andere vormen waarbij de kracht van verhalen gebruikt werd. Verhalen vond je ook terug in allerlei activiteiten waaraan je kon deelnemen, vaak sterke belevingen. Van Pit-crew trainingen, escape rooms, VR-ervaringen, yoga sessies, bookclub tot aan het MIT Neuro-Complexity Lab (“A team from MIT’s Integrated Learning Initiative will create a laboratory environment to study how our brains react to learning, and Learning 2019 attendees will be participants”).
Al vele jaren betaal ik dit event zelf en hoewel het kostbaar is; is het me de investering in tijd en geld absoluut waard! Heb je nog vragen, opmerkingen of wil je volgend jaar mee (15-18 november 2020)? Reageer dan op deze post of stuur me een mailtje.
Dinsdag 29 oktober mochten Wilma en ik een sessie over Performance Support verzorgen bij Learning 2019. Op zondagochtend hadden we het genoegen om met de Nederlandse delegatie een sessie te krijgen van Bob Mosher (APPLY Synergies), die ook key-note speaker was van Learning 2019. Bob, grondlegger van ‘5 Moments of Need’ methode, wist te prikkelen tijdens deze sessie en is een bron van inspiratie.
Woensdagochtend nam Bob een uur de tijd om enkel met Wilma en mij het gesprek aan te gaan over performance support, ‘5 Moments of Need’ en ons project bij KLM. Supergaaf om op dit niveau ervaringen uit te wisselen en ook goed om te merken hoe Bob de Nederlandse groep waardeert én hoe hij tegen de resultaten van het project van Wilma en mij aankijkt. We voelen nu dat hij echt onder de indruk is en dit is een heel goed gevoel om van hem de erkenning te krijgen dat onze manier van denken en werken hout snijdt.
We hebben hem ook nog vier vragen gesteld over Workflow Learning (en Bob gaf zeer mooie antwoorden!):
Is there a difference between Workflow Learning and Learning at the Workplace?
Does Workflow Learning requires different skills from a designer? – 1.30 min.
What does Workflow Learning means for learning departments? – 2.49 min.
What would your advise be for a Learning department to make the transformation? – 4.02 min.
Wilma Baltes en ik zijn door de selectie te komen: we mochten een sessie verzorgen op Learning 2019 van Elliott Masie. Dit was mijn vierde keer en elke keer is het weer spannend. Door het verzorgen van een sessie leer je veel. Van de voorbereiding waarbij je intensief reflecteert op de inhoud maar zeker ook door de reacties en gesprekken van mensen die bij je sessie hebben gezeten.
De sessie had als titel Performance Support at 38,000 Feet en Wilma en ik deelden onze ervaringen bij het toepassen van de ‘5 Moments of Need’ methode van Apply Synergies bij de introductie van een nieuw World Business Class concept bij KLM. Zie ook mijn eerdere blogpost hierover.
Opzet sessie vanuit de organisatie
Wat ik altijd heel prettig vind aan de eisen aan sessieleiders is dat het geen commerciële insteek mag hebben. Dit blijkt tijdens alle sessies: presenteren mag vanuit organisaties en niet vanuit aanbieders. Voor mij als onafhankelijk consultant is het zelfs lastig om te mogen spreken. Omdat ik heb bewezen dat ik geen commerciële motieven heb mag ik meedoen. Sessies van leveranciers zijn ook als zodanig herkenbaar en tijdens andere sessies worden bijvoorbeeld niet de namen genoemd van leveranciers, zelfs niet als het publiek erom vraagt. We hebben dan ook niet genoemd dat Digital Chefs bij KLM de performance support app voor de iPad heeft gerealiseerd. Gelukkig ging het in ons verhaal niet over de technologie maar over de methodiek.
Verder zijn er strenge eisen aan de opbouw van de presentatie. Afhankelijk van je inhoud wordt een passend format vastgesteld. Bij ons is dat Learning Story/Case Study geworden. Dit start met 10 minuten engagement, dan volgt 30 minuten voor het delen van informatie en vervolgens is er 20 minuten ruimte voor vragen. Bij ons liepen de laatste twee onderdelen wel door elkaar door het grote aantal vragen dat gesteld werd tijdens de presentatie en demo. Daardoor ging alles heel organisch. Het aantal slides werd begrensd op 5 en we hebben dit aardig gehaald. We hadden ook op video de cabin attendents gevraagd om iets te zeggen over de app.
Onze boodschap
Met veel plezier hebben Wilma en ik de sessie verzorgd. Uit gesprekken bleek dat mensen onder de indruk waren van ons verhaal. Vooral de manier waarop we echt alle vijf de momenten hebben gecombineerd in onze oplossing sprak aan. Ook hebben we het erover gehad wat de impact was op de business en op welke manier we als L&D professionals dit hebben aangepakt maar ook hoe dit onze samenwerking met de organisatie heeft veranderd.
Wilma en ik hebben met veel plezier de sessie verzorgd. Het ging heel erg soepel tussen ons. Wilma had een geniale opening waarbij ze het publiek toesprak alsof ze in een vliegtuig zaten. Dit werkte heel goed want daardoor was de connectie met het publiek direct gemaakt. In de eerste tien minuten hebben we gebruik gemaakt van Mentimeter om het gesprek op gang te brengen met wat stellingen. In de daarop volgende 30 minuten hebben we niet alleen het proces toegelicht en het gesprek gevoerd maar ook hebben we live onze performance support app laten zien. Dit was nog even spannend vanwege de techniek maar het geeft wel altijd een goed inzicht.
Gedurende de presentatie werden er al hele goede vragen gesteld. Over de didactische keuzes die we hadden gemaakt, over de technologie maar ook over bijvoorbeeld het rendement en de manier waarop we dit gemeten hadden. Gelukkig hadden Wilma en ik de antwoorden op de vragen en ontstond er een mooi gesprek tussen vakgenoten. Dit gesprek ging nog door na onze sessie. Zeker vijf mensen bleven achteraf nog vragen stellen en daarvan waren er twee andere Amerikaanse vliegmaatschappijen die zelf ook met Performance Support werkten maar dit wel een hele aansprekend voorbeeld vonden. Ze vroegen aan ons of we ons project en geleerde lessen ook wilde delen met hun team. Een mooier compliment hadden we niet kunnen krijgen!
De eerste en zeker de tweede dag van Learning 2019 laten zien dat bijna iedereen zich richt op AI, learning analytics, robotisering en automatisering en de invloed die dit heeft en nog gaat hebben op de banen van nu en in de nabije toekomst. Zowel de banen binnen L&D maar ook alle andere banen in organisaties.
Elliott Masie gaat van start!
Na een goede sessie over AI en meer (zo dadelijk meer over die sessie) start om 9.15 uur de eerste generale sessie met Elliott Masie. Hij start met een aantal korte opdrachten waardoor in de hele zaal interactie ontstaat. Je wordt uitgenodigd om met iemand 2 tafels verder te gaan praten. Steeds heel kort. Direct ontstaat er een hele goede energie. Het publiek is betrokken. Wat een ander gevoel dan de aftrap op zondag waarbij iedereen blij was dat het was afgelopen!
Elliott start met zijn verhaal dat zijn moeder het lastig vond om te begrijpen wat hij deed en haar vrienden begrepen ook niet wat nu een trainer was en deed. Wij als L&D professionals moeten beter uitleggen wat we nu precies doen. Volgens Elliott veranderen lerenden. Lerenden:
onthouden steeds minder;
lezen significant minder en kijken meer video’s;
willen leren voor het nu, voor hun werkpraktijk (en niet voor in de toekomst);
gebruiken meer en meer technologie.
We kunnen wel onze rituelen aanpassen aan de verwachtingen van lerenden. Als voorbeeld geeft Elliott het inwerken van nieuwe mensen. Dat is vaak een totaal irrelevante opsomming van procedures, aanbieden van veel inhoud en filmpjes van CEO’s waarover ze dromen. Dit moet anders. We moeten mensen iets bieden waar ze iets aan hebben, waarmee we ze echt verder helpen.
Data, data en data
In China wordt technologie gebruikt voor processen in het klaslokaal. Gezichtsherkenning maar ook chips in kleding geven niet alleen inzicht waar iemand is maar ook of iemand oplet in de klas of hoe vaak een student een mobiel bekijkt. Dit roept een heleboel vragen op die we zouden kunnen stellen. De band om het voorhoofd doet me denken aan de Headband waarover ik in 2015 een blogpost heb geschreven.
Vandaag zijn er veel, heel veel mensen die spreken over data, AI (zie Wikipedia), automation/robotisering, etc. Vanmorgen om 8.00 uur startte Thomas Stone van i4cp. Helaas hadden we niet een robot keynote speaker zoals bij DevLearn maar het voorbeeld wordt wel besproken. Hij geeft aan dat het wel onwennig klonk maar de eerste keer was en dat het een prikkelende ervaring was waarbij de robot echt op vragen reageerde.
Sommigen onderzoeken voorspellen het verlies van banen maar geven ook aan dat er veel nieuwe banen bijkomen. i4cp heeft High Performance Organisations (HPO) afgezet tegen Low Performance Organisations en vindt significante verschillen als het gaat om omgaan met AI, robotisering en automation.
Impact op soort baan
Thomas geeft aan dat we nu in de vierde revolutie zitten. Een interessante gedachte en ook andere denkers zoals Richard Culatta, geven aan dat deze ontwikkelingen het verschil gaan maken. Zie ook artikel van i4cp – Automating work: The human/AI Intersection (pdf, 1 MB).
Voorbeelden bij Mc Donald’s maar ook binnen HR
Rob Lauber, CLO van Mc Donald’s
De CEO van IBM, Ginni Rometty, voorziet dat in 5-10 jaar 100% van onze banen verandert onder invloed van AI en automation. Zowel Thomas als later Rob Lauber komt met het voorbeeld van Mc Donalds. Zij hebben een databedrijf gekocht. Het werken met de kiosk waar klanten zelf hun eten bestellen zorgt ervoor dat de mensen nu ruimte hebben om het eten naar de tafel te brengen en zo op een andere manier hun taken invullen. Rob vertelt ook dat klanten er ook voor kunnen kiezen om online te bestellen en als hun auto binnen 300 meter van het restaurant is dan wordt de bestelling klaargemaakt. Je kunt er dan voor kiezen om te parkeren en dan komt een medewerker je eten brengen. Ook krijg je een gepersonaliseerd advies als je bij een restaurant komt gebaseerd op eerdere aankopen, het moment van de dag, het weer, etc.
Ander voorbeeld is dat AI wordt gebruikt bij sollicitatieprocedures. Bij het analyseren en verbeteren van advertenties, bij het verbeteren van teksten van vacatures, bij het selecteren van de juiste kandidaten en nog meer. Zelfs werd bij de eerste sollicitatieronde chatbots ingezet om de mensen te begeleiden in het sollicitatieproces. Als mensen dan eenmaal waren aangenomen gaf 11% van de Amerikaanse HPO AI-driven tutoring inzet, 23% om collega’s te koppelen aan elkaar bij het zoeken naar kennis of ervaring en 6% gebruikt chatbots om performance support te leveren.
Volgens Stone biedt dit veel kansen voor L&D. Er worden banen vervangen, banen worden anders door de inzet van AI en banen worden ondersteund door AI. We kunnen focussen op de veranderingen en de nieuwe vaardigheden die nodig zijn. Voor hem is het belangrijk dat dit transparant gebeurt. Prachtig voorbeeld deelt hij vanuit Accenture: hier hebben ze de medewerkers gevraagd om te kijken wat er in hun taken geautomatiseerd kon worden en werden ze bijgeschoold voor nieuwe vaardigheden met meer waarde. Op die manier werd AI een ontwikkeling die hun werk beter en relevanter maakte en was geen bedreiging van hun baan.
Richard Culatta, mijn grote tech & onderwijsheld, geeft ook aan dat we moeten kijken wat ons mensen uniek maakt. Welke vaardigheden zijn echt menselijk? De meeste mensen realiseren zich niet dat we nu al erg veel gebruik maken van AI, bijvoorbeeld als we Spotify luisteren of met credit card betalen. We kunnen ons afvragen wat dit betekent voor onze carrières.
Chatbots in coaching
Donald Taylor neemt ons mee in de mogelijkheden om chatbots in te zetten bij coaching en mentoring. Hij start met het voorbeeld van de Biechtbox (van o.a. onze eigen Joitske en van Kirste den Hollander) waarin zowel in een fysieke ruimte als via een chatbot vragen worden gesteld. In de blogpost van Joitske zie je dat ze nog verder is gegaan met chatbots. Je kunt zelf deze Biechtbot proberen. Donald geeft aan dat de chatbot van de Biechtbox in eerste instantie niet eens AI in zich had maar hem toch een ‘profound experience’ gaf. Er werden aan iedereen 6 dezelfde vragen gesteld en toch voelde het goed volgens Donald.
Hij geeft een overzicht van gebruikte apps maar geeft ook direct aan dat de techniek van ondergeschikt belang is. Sommige chatbots zijn gericht op het individu maar er zijn er ook die zich richten op het hele team. Volgens Donald doet hij normaal gesproken geen sessies over technologie maar hij vindt dit onderwerp te belangrijk. Volgens hem blijven chatbots want:
wetenschap geeft steeds meer inzicht in bruikbaarheid
onze gewoonten (we zijn chatten gewend en houden ervan)
software, mogelijkheden nemen nog steeds toe
hardware, steeds meer devices die ons helpen
Er kleven ook nadelen aan chatbots:
kans op verslaving zoals bij social media
‘Scale of errors’, als je het fout doet dan wordt de fout door de schaal gerepliceerd
Bedreiging of kans?
Voor mij laten de voorbeelden van Donald Taylor vooral zien wat de kansen zijn. En ik denk dat we binnen L&D zeer goed moeten onderzoeken hoe we AI kunnen inzetten en wat de invloed is op de banen van onszelf en onze collega’s. Het Chinese voorbeeld zien dat er ook veel potentiële gevaren zitten in de toepassing van technologie. Het eigenaarschap moet volgens mij bij de lerende liggen. Leren moet per definitie een veilig proces zijn. Dan moet je ook fouten kunnen maken (zie Biechtbox) en dit betekent dat je ruimte moet krijgen om fouten te maken. Met een lampje op je voorhoofd geef je een verkeerd signaal af. Persoonlijk gebruik ik bewust niet het systeem Magister om de voortgang, absentie, strafwerk etc. van onze zoon te monitoren. Ik ben ervan overtuigd dat dit de autonomie en eigenaarschap in de weg zit en het leren tegenwerkt.
Waar zie jij kansen en gevaren van deze technologie?
Zondag 8.45 uur, Orlando. Met een ochtendsessie van de Nederlandse delegatie wordt Elliott Masie’s Learning 2019 gestart. De Nederlandse groep is met bijna 50 personen de grootste groep buiten de VS. Onder leiding van Alfred Remmits gaan Elliott Masie, Bob Mosher, Donald Taylor en Brandon Carson in gesprek met de groep en schetsen wat volgens hen de trends en ontwikkelingen zijn die het verschil maken.
Nederlandse groep
Elliott deelt heldere inzichten – rammelend leren
Elliott neemt ruim de tijd voor onze groep en voert een uur lang met ons het gesprek over de trends en ontwikkelingen. Het leuke is dat hij maar 1 slide gebruikt met daarop een aantal onderwerpen. De groep bepaalt welke onderwerpen aan bod komen. Voor mij is Elliott iemand die verbindingen legt tussen mensen maar ook tussen ontwikkelingen in de maatschappij, binnen organisaties en tussen onderwijskundige en technische ontwikkelingen. Met concrete voorbeelden en vragen schetst hij een duidelijk beeld en snap je direct wat hij bedoelt. Ik vind hem in zo’n kleine groep scherper en beter dan in grote groepen zoals bij afgelopen Next Learning event in ‘s-Hertogenbosch.
Elliott had zijn eerste onderwerp vertaald als “Rammelend leren” oftewel Rattled Learning. Heeft te maken met de veranderende wereld van L&D. We moeten volgens Elliott meer leren tijdens het werk, meer over performance praten en minder over lerenden, en omdat de wereld vol is met kennis moeten we anders met kennis en veranderingen omgaan. Dit betekent ook dat de L&D professional meer moet weten over:
Data
Curatie
Quantified self
Storytelling
AI
Learning data analytics
Automation
We zullen als L&D professional kritisch moeten zijn op de oplossingen die we bieden. Masie zegt “we can be an enemy of the learner”. Laten we dat inderdaad niet zijn en vooral meegroeien als beroepsgroep met de context waarin we werken.
Workflow Learning
Bob Mosher bepleit vol vuur dat we echt leren en werken anders moeten benaderen. We zijn natuurlijk al flink bekend met zijn werk en ideeën, toch weet Bob te boeien en een punt te maken en is hij erg scherp. Workflow learning is niet een trend volgens Bob, het is een benadering waarbij je kunt kiezen om mee te gaan of je wordt erdoor overdonderd.
Een probleem heeft Bob met mensen die Workflow Learning zien als leren op de werkplek. Er is een groot verschil tussen leren op de werkplek en leren tijdens het werken. Een goede definitie van Workflow learning:
Workflow Learning is learning WHILE working that supports PERFORMANCE.
Hij geeft aan dat er heel veel verwarring is rond de definitie.
Opening op zondag
Om 19.30 uur start de openingssessie op zondag. Dit is het eerste jaar dat Elliott Masie niet meer de kar trekt. Hij verschijnt dan ook niet op het podium. Het zorgt voor een vlakke, zielloze en niet inspirerende opening die alle kanten opgaat. Het eerste half uur is gevuld met soort stand-up comedy van Second City. Deze groep is vaker geweest maar het is echt niet goed genoeg om mensen te pakken voor zo’n lange tijd. Blijkt nog maar weer eens dat een goede beleving meer een kwestie is van echt contact maken i.p.v. een visueel spektakel of entertainment.
Mooie en waardevolle start van de dag met de Nederlandse delegatie met sterke en relevante inzichten, en helaas een teleurstellende officiële opening van Learning 2019. Laten we er maar vanuit gaan dat de eerste ervaring de trend aangeeft!
Op 1 april 2009 besloot ik om naast mijn nieuwe baan (3 dagen per week als e-Learning consultant bij Stoas Learning, nu UP Learning) ook ruimte te maken om als zelfstandige mijn werk uit te kunnen voeren. Ik had net Noordhoff Uitgevers verlaten en een eigen koers varen leek me een goed idee. Op 1 april 2009 verliet ik de KvK met een flesje Champagne en ging aan de slag. Vol met nieuwe ideeën en energie.
Wat kan er veel gebeuren in 10 jaar! Tijd om terug te blikken, alleen dan zie je de toekomst helder.
Tien jaar persoonlijk leven
In augustus 2010 was mijn vrouw 5 maanden zwanger, keken we erg uit naar onze tweede zoon maar kwamen we er tijdens onze zomervakantie achter dat ik kanker had. Een pittige periode brak aan. In december werd onze prachtige zoon Pepijn geboren. Volop genoten we ervan hoewel ik nog lang niet hersteld was. Midas startte op de basisschool, mijn vrouw had ontslag genomen om ook als zelfstandige (taaladviseur in het basisonderwijs) aan de slag te gaan en ik was druk met reïntegreren. In deze periode merkte ik heel duidelijk dat de activiteiten die ik voor mezelf deed me veel meer energie gaven. Ik besloot de regie in eigen handen te nemen en zelf te kiezen hoe ik werken en herstellen kon combineren. In 2011 nam ik ontslag bij Stoas Learning en ben ik 100% gestart als onafhankelijk e-Learning adviseur en trainer.
In de tien jaar zijn we verhuisd van ‘s-Hertogenbosch naar Rosmalen, is onze oudste zoon Midas naar het VO gegaan en hebben we superveel prachtige ervaringen opgedaan met ons gezin, familie en vrienden. Maar ook is mijn vader ziek geworden en overleden en is mijn vrouw een tijd ziek geweest. We genieten juist door de verschillende ervaringen volop van het leven. De afgelopen 10 jaar waren de mooiste van mijn leven. Afwisselend, intens en ik heb veel geleerd over de wereld en mezelf.
Tien jaar mooie projecten
Zakelijk gezien liep het vanaf het begin heel soepel. Gelukkig kwamen de mooie projecten op mijn pad zonder dat ik zelf acquisitie hoefde te doen. Daar zag ik best tegenop voordat ik begon als ZZP’er maar het bleek niet nodig te zijn. Als gastdocent van de Fontys post hbo-opleiding e-Learning kreeg ik de kans om als hoofddocent de opleiding verder te ontwikkelen. Dit is zeer lang succesvol geweest totdat Fontys geen ZZP’ers meer wilde inhuren. De opleiding werd de Avans Plus postbachelor opleiding e-Learning. Nu wordt hij voor de derde keer georganiseerd. In die jaren heb ik een groep van hele goede vakgenoten verzameld die als gastdocent de opleiding erg verrijken en waar ik heel trots op ben.
Iemand die voor mij een hele belangrijke rol in de afgelopen 10 jaar heeft gespeeld is Ank Dierckx van SBO. Niet alleen zit ik al heel lang met veel plezier in de programmacommissie van Next Learning en verzorg ik daar elk jaar sessies, ze heeft ook ruimte gemaakt voor initiatieven zoals de Leersafari, een aantal Learning Hackatons (bij het Spaarne Gasthuis en KLM) en de SBO opleiding onderwijskundig e-Learning ontwerper. Dat is een succesvolle opleiding waar ik zelf super van geniet en veel van leer. Ank weet optimaal kansen te zien en durft daarin ook onconventionele stappen te zetten en risico’s te nemen. Dit is uniek en Ank heeft me echt laten groeien. De samenwerking voelt alsof we collega’s zijn. En nog betere dan ik ooit heb gehad toen ik in dienst was.
Leren en werken bij en met KLM
Een andere constante in de afgelopen tien jaar is KLM en in het bijzonder de projecten met Alex van der Linden. De eerste jaren was ik af en toe betrokken bij een klein intern opleidingstraject, een coachingstraject of korte e-Learning design projecten. In 2016 mocht ik de initiële opleiding voor nieuwe stewardessen/stewards mee ontwerpen en ontwikkelen. Met deze Basisleergang (zie ook dit artikel “Empoweren heeft effect!” hebben we iets neergezet waarmee we echt het verschil hebben gemaakt. Gaaf om zo structureel aan een project te werken. Daarna heb ik met Wilma Baltes het Performance Support project gedaan voor de World Business Class waarbij we een app hebben gemaakt en sinds 2018 maak ik deel uit van het KLM MyLearning team. Hierin werk ik twee dagen per week mee om het Learning Eco-systeem steeds beter te maken. Moodle speelt hierin een rol maar ook heb ik Totara geïmplementeerd en nu ga ik met een LRS aan de slag. Erg uitdagend en fijn.
VOF Workflow Learning
Het werken met Wilma aan ‘5 Moments of Need’ en performance support beviel zo goed dat we samen een VOF zijn gestart (1 april 2019): Workflow Learning. Samen hebben we al een aantal projecten uitgevoerd bij o.a. ziekenhuizen.
Dan blijven er nog twee soorten projecten over:
Het verzorgen van interne leertrajecten (trainingen, workshops, coaching) aan learning professionals.
Het adviseren op het gebied van selecteren/uitbreiden etc. van leersystemen zoals leeromgevingen, auteursomgevingen, performance support systemen, planningstools, etc.
Het voelt zo goed om een eigen koers te kunnen varen! Mijn werk is helemaal niet solistisch want ik werk met veel goede vakgenoten samen. Maar ik waardeer het enorm dat ik zelf invloed heb op de kwaliteit en dat ik echt onafhankelijk ben van aanbieders etc. Als ik advies geef dan geloof ik daar in. Ik geloof dat het de organisatie waar ik voor werk verder helpt. Het geeft me ook de vrijheid om financieel onafhankelijk te zijn en projecten niet op te hoeven pakken. Hoewel het nog steeds onwennig voelt is het ook goed om nee te verkopen. Omdat ik in dat geval niet de waarde kan toevoegen waar ik voor sta.
In Nederland en verder
Mijn werk doe ik vooral in Nederland maar vorig jaar en dit jaar heb ik o.a. een week gastcolleges gegeven over e-Learning bij de technische universiteit in Minsk, heb ik een e-Learning traject uitgevoerd in Turijn bij ETF, een tweedaagse training over Video Pedagogy verzorgd in Albanië, L&D team opgeleid in de Volvo fabriek in Gent, en een traject over ontwerpen van online leerevents verzorgd bij ETF in Turijn. Superuitdagend om dat te doen. En bij de buitenland ervaring hoort ook een bezoek ieder jaar aan de Masie conferentie in Orlando. Dit jaar verzorg ik voor de vierde keer een sessie, deze keer samen met Wilma over ‘5 Moments of Need’ bij KLM.
Tien jaar e-Learning als vak
Ook in ons e-Learning vak is in 10 jaar best veel gebeurd. Voor mij is er een aantal belangrijke ontwikkelingen die verder gaan dan wat hypes zoals gamification. De belangrijkste ontwikkelingen volgens mij:
Zelfgeorganiseerd leren – de regie komt meer bij de professional te liggen. Er is meer mogelijkheid om het leerproces zelf in te vullen, geholpen door een scala aan leerinterventies en ondersteuning. Steeds vaker worden lerenden afgerekend op de leeruitkomst (in de werkpraktijk) en steeds minder op het leerproces (een module wel of niet doorgeklikt). Dit zie je terug in ontwikkelingen zoals certificeringen, open badges, block chain, xAPI en LRS.
L&D denkt meer in organisatiewaarde – L&D professionals hebben vaker als doel om voor hun collega’s het werken te optimaliseren en het leren en het werken te integreren. Niet het leren om het leren maar zorgen voor collega’s die optimaal presteren. De vraag wat je als L&D afdeling kunt betekenen voor je collega’s wordt steeds vaker gesteld. Dit zie je terug in ontwikkelingen zoals 70:20:10, ‘5 Moments of Need’, performance support, augmented reality en learning analytics.
Agile leren én agile ontwerpen/ontwikkelen – Organisaties veranderen steeds sneller en ingrijpender. Leren is steeds meer goed geïntegreerd in het werkproces en korter. Ook ontwikkelen van leerinterventies vraagt om een flexibeler en iteratiever proces. Dit zie je terug in ontwikkelingen zoals werkplekleren, ‘5 Moments of Need’, microlearning en spaced learning, curatie van materiaal, user generated content, Scrum, SAM en Learning Hackatons.
Learning eco-system – een leersysteem staat niet meer op zichzelf. Professionals leren op veel manieren, zowel formeel als informeel met een heleboel verschillende systemen, op verschillende momenten, in verschillende contexten en met verschillende devices. Systemen praten met elkaar en moeten data kunnen combineren en kunnen presenteren op een heldere manier. Dit zie je terug in ontwikkelingen zoals xAPI, learning dashboards, learning analytics en open badges/micro-credentials.
Buiten de genoemde ontwikkelingen valt me op dat lerenden én organisaties kritischer worden: op de leerbelevingen, op de investeringen en ook op de leveranciers en partners waarmee ze werken. Ook daar is meer eigenaarschap.
Bedankt!
Graag wil ik iedereen bedanken die me heeft geholpen om te groeien gedurende deze 10 jaar. Zowel op het persoonlijke als professionele vlak. Ik kijk uit naar de komende 10 jaar!
Wat als “wij” (L&D’ers, opleidingskundigen, onderwijskundigen, learning designers, etc.) ons zouden gedragen als een huisarts?
Stel je voor dat een patiënt gaat kennismaken met zijn nieuwe huisarts. Hij stelt zich voor en na de kennismaking vraagt de patiënt: “Kunt u mij Simvastatine voorschrijven, doe maar meteen 3 doosjes”. Welke huisarts zou vervolgens direct een recept uitschrijven?
Dit is wel wat “wij” vaker wél doen. Onze interne of externe klant vraagt om een ‘e-Learning zelfstudiemodule van 25 minuten’, een ‘game’, een ‘augmented reality toepassing’, 1 dag ’training in een skillslab’, etc. Zijn we klantgericht als we dit direct leveren? Of verprutsen we juist een hoop geld, tijd en energie? Ik ben van het laatste overtuigd. We helpen er niemand mee. Ons werk is geen bezigheidstherapie maar kan echt het verschil maken. Daarom moeten we kritisch het gesprek aangaan.
Waarde toevoegen aan onze organisaties met twee instrumenten!
Om waarde toe te voegen door relevante en goed ontworpen leerbelevingen te realiseren zijn er twee belangrijke instrumenten die je kunt gebruiken. In veel van mijn projecten gebruik ik graag:
Het Achtvelden instrument van Kessels & Smit. Hiermee krijg je erg duidelijk wat de organisatie nodig heeft en hoe je dit vertaalt naar een passende oplossing. Een eenvoudig instrument maar pittig om goed te gebruiken. Dit zorgt ervoor dat je niet zomaar een medicijn meegeeft maar er achter komt wat er echt speelt. Je gaat ook een ander gesprek aan met je opdrachtgever.
Een Learning Manifesto. Dit is één pagina met de uitgangspunten die je gebruikt bij het ontwerpen van leerinterventies. Hierdoor houd je de juiste focus en zorg je voor een oplossing die aansluit bij je visie op leren en ontwikkelen. Dit komt op heel veel momenten tijdens het ontwikkelproces van pas om er ‘even bij te pakken’.
Bij al mijn e-Learning opleidingen laat ik deelnemers met beide instrumenten werken. Hierdoor zal de waarde én de kwaliteit van je e-Learning ontwerpen enorm toenemen. Je lost een echt probleem op en zet een heldere en consistente oplossing neer waarbij je beter samenwerkt met je klanten, collega’s en opdrachtgevers.
Het Achtvelden instrument – tot de kern komen
Kessels & Smit hebben al lang geleden dit instrument ontwikkeld. Samengevat:
“Bij opleiden en leren in organisaties gaat om het realiseren van leertrajecten die adequate oplossingen bieden voor een bepaald probleem in een organisatie. Met het acht velden kader willen we een handvat bieden voor het beantwoorden van de vragen: Wat wil je bereiken? en Wanneer ben je tevreden? We pleiten er voor de vraag “wanneer ben je tevreden?” niet pas achteraf te beantwoorden, maar vooraf. Een scherper beeld van de evaluatiecriteria maakt een gerichtere invulling van leertrajecten mogelijk.”
Schematisch ziet het er zo uit:
De linkerkant met de donkerblauwe vlakken is het startpunt waarbij wij vaak worden ingeschakeld om het blokje Leersituatie uit te werken en dan is het goed om linksboven te starten. Voorbeeld: je werkt in de verslavingszorg en je krijgt onderstaande vraag:
Je kunt dan heel snel dit gaan realiseren of Doel/probleem eerst duidelijk krijgen (eerste blokje linksboven). Het organisatieprobleem is namelijk niet het gebrek aan een training. Dat is alleen het gevraagde medicijn! Misschien is het organisatieprobleem o.a.:
Er vinden meer incidenten met agressieve cliënten plaats (blijkt uit meldingensysteem).
Het gevoel van veiligheid neemt af onder werknemers (blijkt uit jaarlijks onderzoek).
Het ziekteverzuim is toegenomen.
De aard van de incidenten is zwaarder geworden.
Als medewerkers uitvallen, vallen ze voor langere tijd uit.
Van dat blokje ga je naar het tweede waarbij je de gewenste werksituatie beschrijft. De vier blokjes aan de rechterkant van het model beschrijven hoe je het resultaat kunt vaststellen. Ik kan namelijk na de interventie bekijken of bijvoorbeeld het aantal incidenten afneemt of het ziekteverzuim.
In dit artikel op de site van Kessels & Smit(PDF) beschrijven ze op een hele praktische manier hoe je het Achtveldeninstrument kunt gebruiken. Een must-read als je je werk graag serieus neemt en waarde wil toevoegen.
Het Learning Manifesto – vanuit de kern het traject succesvol afronden
Misschien heb je ook wel eens een visiedocument geschreven over leren en opleiden of over e-Learning. Ik ook. Vaak is zo’n gedegen document een papieren tijger waarbij de vertaling naar de praktijk moeilijk is. Maggie Shelton (zie LinkedIn) is een collega die toen ze bij IKEA werkte een mooi initiatief was gestart. In Orlando (in 2006, zie blogpost) vertelde ze dat ze met haar team een manifesto had gemaakt en dat alleen al het maken het team veel richting gaf. Goed om als team vast te stellen van waaruit je vertrekt. Bij IKEA hadden ze 8 uitgangspunten. Het moest op 1 pagina passen en de kern bevatten.
Maggie presenteert het Learning Manifesto
Voor mij is het Learning Manifesto de stap/bruggetje tussen de abstracte visie op leren en de werkpraktijk. Met het manifesto heb je in je team alle duidelijkheid over de koers. Niet alleen als een visie maar het zijn ook toetsbare uitgangspunten. Je moet die ook terug kunnen zien in het ontwerp van de leerinterventies. Met dit Manifesto in de hand kun je ook externe professionals snel meenemen in jullie aanpak. Tenslotte kun je dit model gebruiken om te kijken of oplossingen die je inkoopt wel aansluiten bij je visie en uitgangspunten van jou over leren.
Mijn deelnemers aan de opleidingen maken allemaal een Learning Manifesto. Daarvoor praten ze met collega’s en lerenden. In de opleiding bespreken ze dit manifesto met groepsgenoten en stellen dan ook na elk gesprek het manifesto bij.
Een voorbeeld van een manifesto is dit (en ik heb even het logo van de school waar ik dit gemaakt heb weggehaald):
Een team kan dit manifesto erbij pakken als ze een nieuw leertraject gaan ontwerpen. Het Achtveldeninstrument heeft een goed beeld opgeleverd, het manifesto helpt je bij de verdere uitwerking van je traject. Je kunt hiermee resultaten toetsen. Stel dat de school bij een uitgever digitaal lesmateriaal selecteert, kunnen ze toetsen of het gebruiksvriendelijk is en of het flexibel is in te zetten.
Laatste voorbeeld – Bij KLM was een van de belangrijke uitgangspunten Regie bij de professional. Eerder heb je op deze site ook het Artikel ‘Empoweren heeft effect!’ kosteloos kunnen downloaden (pdf, gepubliceerd in Tijdschrift voor Ontwikkeling en Organisatie). Hierin vertel ik over het concept van de Basisleergang bij KLM. Op het moment dat we merkte dat de experts de vrijheid van de lerenden wilde inperken door allerlei onderdelen verplicht te stellen, konden we snel ons uitgangspunt erbij pakken. Het werd weer direct helder dat we mensen wilde afrekenen op de output van het leerproces en niet op het leerproces zelf. De regie lag weer snel waar hij hoorde, aansluitend op de visie van KLM.
Praktische handvatten
Met deze 2 instrumenten merk ik dat het opeens uitvoerbaar wordt om het échte organisatieprobleem helder te krijgen, vervolgens om je visie op leren concreet te maken én dit gedurende het traject helder voor ogen te houden. Voor mij (en de mensen waar ik mee samenwerk) is het dan gemakkelijker om echte waarde te creëren. Dat scheelt weer dure medicijnen die het probleem niet oplossen. Daarmee kun je het verschil maken!
Ik geloof in inspirerende en krachtige e-Learning ervaringen. Ik geloof dat je mensen en organisaties met e-Learning kunt raken en iets waardevols kunt bieden door leren en werken te verbinden.
Vanuit mijn bureau Leerbeleving help ik u graag bij het ontwerpen en implementeren van krachtige e-Learning met rendement! Of het succesvol realiseren bij een passend e-Learning eco-systeem.
Als onafhankelijk adviseur en trainer help ik u op een praktische, heldere en eerlijke manier verder!
Verder zijn er strenge eisen aan de opbouw van de presentatie. Afhankelijk van je inhoud wordt een passend format vastgesteld. Bij ons is dat Learning Story/Case Study geworden. Dit start met 10 minuten engagement, dan volgt 30 minuten voor het delen van informatie en vervolgens is er 20 minuten ruimte voor vragen. Bij ons liepen de laatste twee onderdelen wel door elkaar door het grote aantal vragen dat gesteld werd tijdens de presentatie en demo. Daardoor ging alles heel organisch. Het aantal slides werd begrensd op 5 en we hebben dit aardig gehaald. We hadden ook op video de cabin attendents gevraagd om iets te zeggen over de app.
Elliott neemt ruim de tijd voor onze groep en voert een uur lang met ons het gesprek over de trends en ontwikkelingen. Het leuke is dat hij maar 1 slide gebruikt met daarop een aantal onderwerpen. De groep bepaalt welke onderwerpen aan bod komen. Voor mij is Elliott iemand die verbindingen legt tussen mensen maar ook tussen ontwikkelingen in de maatschappij, binnen organisaties en tussen onderwijskundige en technische ontwikkelingen. Met concrete voorbeelden en vragen schetst hij een duidelijk beeld en snap je direct wat hij bedoelt. Ik vind hem in zo’n kleine groep scherper en beter dan in grote groepen zoals bij afgelopen 
Mijn werk doe ik vooral in Nederland maar vorig jaar en dit jaar heb ik o.a. een week gastcolleges gegeven over e-Learning bij de 
Een team kan dit manifesto erbij pakken als ze een nieuw leertraject gaan ontwerpen. Het Achtveldeninstrument heeft een goed beeld opgeleverd, het manifesto helpt je bij de verdere uitwerking van je traject. Je kunt hiermee resultaten toetsen. Stel dat de school bij een uitgever digitaal lesmateriaal selecteert, kunnen ze toetsen of het gebruiksvriendelijk is en of het flexibel is in te zetten.
